恪別𡧲版𢯢𢷮𧵑「撝泥俞𠲖羅」

）羅𠬠國家屬區域[[南美]]。撝泥俞𠲖羅接夾𢭲Guyana𧗱𠌨東、𢭲[[{{BRA3}}]]𧗱𠌨南、[[沽𨇣啤亞]]𧗱𠌨西吧[[𣷷迦𠶋𤚆]]𧗱𠌨北。Nhiều hòn đảo nhỏ ngoài khơi biển Caribbean cũng thuộc chủ quyền của 撝泥俞𠲖羅. Thuộc khu vực nhiệt đới, khí hậu 撝泥俞𠲖羅 đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều loài sinh vật phát triển với nhiều khu bảo tồn thiên nhiên hoang dã. Diện tích nước này là 916.445 km², dân số khoảng 28 triệu người.

撝泥俞𠲖羅 từng là thuộc địa của [[Tây Ban Nha]]. Nước này chính thức trở thành một quốc gia độc lập vào năm 1821 dưới sự lãnh đạo của người anh hùng [[Simón Bolívar|Simon Bolivar]]. Trong những năm gần đây, 撝泥俞𠲖羅 là một trong những nước dẫn đầu Mỹ Latinh trong phong trào cánh tả dưới sự lãnh đạo của cố tổng thống [[Hugo Chávez|Hugo Chavez]].

撝泥俞𠲖羅 là một trong những quốc gia có tốc độ [[đô thị hóa]] cao nhất [[Mỹ Latinh]]. Đa phần dân cư 撝泥俞𠲖羅 tập trung sinh sống tại những thành phố lớn phía bắc. [[Caracas]] là thủ đô và đồng thời cũng là thành phố lớn nhất 撝泥俞𠲖羅. Ngày nay, đất nước 撝泥俞𠲖羅 nổi tiếng khắp thế giới với [[tự nhiên|thiên nhiên]] tươi đẹp, nguồn [[dầu mỏ]] dồi dào và những [[cuộc thi sắc đẹp|nữ hoàng sắc đẹp]] đoạt nhiều giải cao tại những kỳ thi quốc tế.

{{main|地理撝泥俞𠲖羅}}

撝泥俞𠲖羅 nằm ở phía bắc [[Nam Mỹ]], tiếp giáp với [[biển Caribe|biển Caribbean]] về phía bắc. Nước này có đường bờ biển dài hơn 2800 km, khiến ảnh hưởng của biển đối với khí hậu 撝泥俞𠲖羅 tương đối lớn.

Mặc dù hầu như nằm trọn trong khu vực [[nhiệt đới]], khí hậu 撝泥俞𠲖羅 lại thay đổi khác nhau giữa các vùng. Tại những vùng [[đồng bằng]], nhiệt độ và độ ẩm thường cao với nhiệt độ trung bình năm khoảng 28 °C, trong khi ở những vùng đồi núi cao thì nhiệt độ trung bình chỉ ở mức 8 °C. Lượng mưa cũng thay đổi từ mức 430 mm ở vùng bán hoang mạc tây bắc lên đến hơn 1000 mm ở vùng châu thổ Orinoco.

== Nguồn gốc tên gọi ==

{{main|Tên gọi 撝泥俞𠲖羅}}

Tên gọi ''撝泥俞𠲖羅'' được bắt nguồn từ chuyến hải trình của nhà vẽ bản đồ [[Amerigo Vespucci]] cùng với nhà thám hiểm Alonso de Ojeda đến bờ biển tây bắc vịnh 撝泥俞𠲖羅 năm 1499. Khi đến bán đảo Guajira, Vespucci đã bắt gặp những ngôi nhà lá của thổ dân da đỏ được dựng trên mặt nước và khiến ông liên tưởng đến thành phố [[Venezia|Venice]] ([[tiếng Ý|tiếng Italia]]: ''Venezia''). Ông đã đặt tên cho vùng đất này là Venezuola, trong tiếng Italia có nghĩa là "Venice nhỏ". Trong [[tiếng Tây Ban Nha]], cụm từ ''zuela'' dùng với vai trò giảm nghĩa tương tự như ''zuola'' trong tiếng Ý được ghép thay vào để hình thành cái tên ''撝泥俞𠲖羅''.

== Lịch sử ==

[[Tập tin:BatallaCarabobo02.JPG|350px|nhỏ|trái|Chiến thắng Carabobo 1821]]

{{main|Lịch sử 撝泥俞𠲖羅}}

Những bằng chứng khảo cổ cho thấy, con người đã định cư tại vùng đất 撝泥俞𠲖羅 từ 13.000 năm trước công nguyên. Những mũi giáo săn bắn của người bản địa đã được xác định có niên đại trong khoảng từ 13000 đến 7000 năm về trước. Khi người [[Tây Ban Nha]] khám phá ra vùng đất này, những bộ lạc thổ dân [[thổ dân châu Mỹ|da đỏ]] như người Mariche đã đứng lên chống lại. Tuy nhiên những cuộc khởi nghĩa của người da đỏ nhanh chóng thất bại và họ dần dần bị người Tây Ban Nha tiêu diệt.

Năm 1522, người Tây Ban Nha bắt đầu thiết lập các [[thuộc địa]] đầu tiên ở 撝泥俞𠲖羅. Thời gian đầu, miền đông 撝泥俞𠲖羅 được sát nhập vào một thuộc địa lớn với tên gọi New Andalusia. Đến đầu [[thế kỷ 18|thế kỉ 18]], 撝泥俞𠲖羅 lại được sát nhập vào thuộc địa [[New Granada]].

[[Thế kỷ 19|Thế kỉ 19]] đánh dấu một giai đoạn đầy biến động của lịch sử 撝泥俞𠲖羅 với những cuộc khủng hoảng chính trị và chế độ độc tài quân sự. Nửa đầu [[thế kỷ 20|thế kỉ 20]], các tướng lĩnh quân đội vẫn kiểm soát nền chính trị của 撝泥俞𠲖羅 mặc dù cũng chấp nhận một số cải cách ôn hòa và thúc đẩy kinh tế phát triển. Sau khi nhà độc tài Juan Vicente Gomez qua đời vào năm 1935, những phong trào dân chủ tại 撝泥俞𠲖羅 cuối cùng đã loại bỏ sự thống trị của quân đội vào năm 1958 và tổ chức những cuộc bầu cử tự do.

[[Dầu mỏ]] được phát hiện tại 撝泥俞𠲖羅 đã mang lại sự thịnh vượng cho nền kinh tế đất nước, thu nhập quốc dân được nâng cao. Đến sau [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế chiến thứ hai]], những dòng người nhập cư từ [[Nam Âu]] như [[Tây Ban Nha]], [[Bồ Đào Nha]], [[Ý]] cũng như những nước Mỹ Latinh nghèo hơn đã khiến xã hội của 撝泥俞𠲖羅 trở nên vô cùng đa dạng.

Giá dầu mỏ sụt giảm trong [[thập niên 1980]] đã khiến nền kinh tế 撝泥俞𠲖羅 khủng hoảng sâu sắc. Việc phá giá tiền tệ càng làm cho đời sống của người dân 撝泥俞𠲖羅 bị hạ thấp. Những chính sách kinh tế thất bại và mâu thuẫn chính trị đã đẩy đất nước 撝泥俞𠲖羅 vào khủng hoảng trầm trọng, thể hiện rõ nhất qua hai cuộc đảo chính trong cùng năm 1992.

== Chính trị ==

[[Tập tin:Hugo Chavez in Guatemala.jpg|200px|nhỏ|Cố tổng thống 撝泥俞𠲖羅 [[Hugo Chávez|Hugo Chavez]]]]

{{main|Chính trị 撝泥俞𠲖羅}}

* [[Danh sách tổng thống 撝泥俞𠲖羅|Tổng thống 撝泥俞𠲖羅]] được bầu cử với phiếu bầu trực tiếp theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Tổng thống đảm nhiệm vai trò là [[nguyên thủ quốc gia]] và đồng thời cũng là người đứng đầu chính phủ. Nhiệm kỳ của một tổng thống là 6 năm và tổng thống có thể được bầu lại trong một nhiệm kỳ tiếp theo. Tổng thống 撝泥俞𠲖羅 có quyền bổ nhiệm phó tổng thống và quyết định quy mô và thành phần của nội các và bổ nhiệm các thành viên với sự phê chuẩn của [[quốc hội]]. Tổng thống có thể đề nghị quốc hội sửa đổi các điều luật nhưng quốc hội cũng có thế phủ quyết đề nghị của tổng thống nếu đa số phản đối.

* [[Cơ quan lập pháp]] đơn viện của 撝泥俞𠲖羅 là [[Quốc hội 撝泥俞𠲖羅|Quốc hội]] hay ''Asamblea Nacional''. Quốc hội có 167 đại biểu, trong đó có 3 ghế được dành riêng dành cho người thổ dân da đỏ. Các đại biểu có nhiệm kỳ 5 năm và có thể được bầu lại tối đa thêm 2 nhiệm kỳ nữa. Các đại biểu quốc hội có thế được bầu theo danh sách các chính đảng hoặc ứng cử độc lập.

* [[tư pháp|Cơ quan tư pháp]] tối cao là Tòa án tối cao 撝泥俞𠲖羅 hay ''Tribunal Supremo de Justicia'', với các thẩm phán được quốc hội bầu với nhiệm kỳ 12 năm. Hội đồng bầu cử quốc gia 撝泥俞𠲖羅 (''Consejo Nacional Electoral'', hay ''CNE'') chịu trách nhiệm trong quá trình bầu cử, có năm lãnh đạo được Quốc hội bầu ra.

=== Quan hệ ngoại giao ===

[[Tập tin:Néstor Kirchner y Hugo Chávez-撝泥俞𠲖羅-Julio 2004.jpg|200px|nhỏ|Tổng thống 撝泥俞𠲖羅 Hugo Chavez cùng tổng thống [[Argentina]] Nestor Kirchner (2004)]]

Trong suốt [[thế kỷ 20|thế kỉ 20]], mặc dù còn có một số tranh chấp lãnh thổ với hai nước láng giềng [[Colombia]] và [[Guyana]] song 撝泥俞𠲖羅 thường duy trì quan hệ hữu hảo với hầu khắp các nước [[Mỹ Latinh]] cũng như các nước [[phương Tây]].

Sau khi tổng thống [[Hugo Chávez|Hugo Chavez]] đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm [[1998]], ông đã lãnh đạo đất nước 撝泥俞𠲖羅 theo đường lối cánh tả với học thuyết của [[chủ nghĩa Bolivar]] và [[chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21]] cho châu Mỹ. Theo đó, ông muốn tách khu vực Mỹ Latinh ra khỏi sân sau của Hoa Kỳ và có những tuyên bố chống Mỹ khá mạnh bạo<ref>[http://camnangkinhdoanh.wordpress.com/2007/05/21/hugo-chavez-%E2%80%93-ng%E1%BB%8Dn-c%E1%BB%9D-canh-t%E1%BA%A3-%E1%BB%9F-m%E1%BB%B9-latinh/ Hugo Chavez - ngọn cờ cánh tả Mỹ Latinh]</ref>. Dưới thời ông Hugo Chavez, quan hệ ngoại giao với các nước cánh tả và xã hội chủ nghĩa tại Mỹ Latinh được đẩy mạnh, nhất là với [[Nga]], [[Bolivia]] và [[Cuba]] khi cả ba nước thiết lập một hiệp định thương mại nhằm ngăn cản ảnh hưởng của Mỹ vào khu vực<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4959008.stm Theo BBC - Phong trào cánh tả 3 nước Mỹ Latinh]</ref>. Gần đây, ông Chavez cũng quan tâm và ủng hộ một số nước cánh tả đang lên khác tại khu vực như [[Ecuador]] và [[Nicaragua]]. Chưa kể đến việc ông cũng xúc tiến quan hệ ngoại giao với những quốc gia chống Mỹ như [[Belarus]]<ref>[http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=64627&sectionid=351020704 撝泥俞𠲖羅, Belarus đoàn kết chống Mỹ - Theo Press TV]</ref> hay [[Iran]]<ref>[http://www.撝泥俞𠲖羅nalysis.com/analysis/1654 撝泥俞𠲖羅 Iran's Best Friend? - Theo 撝泥俞𠲖羅 Analysis]</ref>.

Đồng thời, quan hệ ngoại giao giữa 撝泥俞𠲖羅 và [[Hoa Kỳ|Mỹ]] cũng xấu đi nhanh chóng<ref>[http://tintuc.timnhanh.com/quoc_te/chau_mi/20080121/35A6EDB8/ Mỹ kết tội tổng thống 撝泥俞𠲖羅]</ref>. Quan hệ của 撝泥俞𠲖羅 với nước láng giềng [[Colombia]], một đồng minh của Mỹ cũng ngày một tồi tệ. Đầu năm 2008, khi quân đội Colombia tấn công tiêu diệt căn cứ quân nổi dậy FARC tại lãnh thổ Ecuador, 撝泥俞𠲖羅 đã phản đối mạnh mẽ và hai nước suýt xảy ra một cuộc chiến tranh<ref>[http://antg.cand.com.vn/vi-VN/sukien/2010/8/73016.cand Quan hệ 撝泥俞𠲖羅 - Colombia vẫn trên bờ vực chiến tranh - Cand Online]</ref>.

== Quân đội ==

{{main|Quân đội 撝泥俞𠲖羅}}

[[Quân đội]] 撝泥俞𠲖羅 nằm dưới sự chỉ huy của Tổng tư lệnh quân đội là [[danh sách tổng thống 撝泥俞𠲖羅|tổng thống 撝泥俞𠲖羅]]. Quân đội 撝泥俞𠲖羅 được chia thành lục quân, hải quân, không quân và lực lượng phòng vệ. Bên cạnh đó còn có một số nhánh khác. Hiện nay lực lượng quân đội của 撝泥俞𠲖羅 là khoảng 100.000 người. Chi phí dành cho quốc phòng mỗi năm của nước này ước tính bằng khoảng 1,7 tỉ USD (năm 2004).

== Phân chia hành chính ==

{{main|Phân cấp hành chính 撝泥俞𠲖羅}}

=== Các bang ===

[[Tập tin:撝泥俞𠲖羅 politica copy.png|300px|nhỏ|Bản đồ các bang của 撝泥俞𠲖羅.]]

! Số thứ tự

! Bang

! Thủ phủ

| [[Tập tin:Flag of Amazonas State.svg|22px]] [[Amazonas (bang 撝泥俞𠲖羅)|Amazonas]]

| [[Tập tin:Flag of Barinas State.svg|22px]] [[Barinas (bang 撝泥俞𠲖羅)|Barinas]]

| [[Tập tin:Flag of Mérida.svg|22px]] [[Merida (bang 撝泥俞𠲖羅)|Merida]]

| [[Tập tin:Flag of Sucre State.svg|22px]] [[Sucre (bang 撝泥俞𠲖羅)|Sucre]]

| [[Tập tin:Flag of Trujillo State.svg|22px]] [[Trujillo (bang)|Trujillo]]

 

* [[Quận Thủ đô 撝泥俞𠲖羅]] (bao gồm [[Caracas]])

* [[Các vùng lãnh thổ liên bang 撝泥俞𠲖羅]]

== Kinh tế ==

{{main|Kinh tế 撝泥俞𠲖羅}}

Công nghiệp [[dầu mỏ]] là ngành kinh tế đóng góp nhiều nhất cho kinh tế 撝泥俞𠲖羅, tới 1/3 [[Tổng sản phẩm nội địa|GDP]], 80% giá trị [[xuất khẩu]] và hơn một nửa ngân sách nhà nước. Đất nước này có một nguồn dự trữ [[dầu mỏ]] và [[khí thiên nhiên|khí đốt]] to lớn và hiện nay, 撝泥俞𠲖羅 là một trong 10 nước xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html Danh sách các nước sản xuất nhiều dầu mỏ - CIA The World Factbook]</ref>. Những mỏ dầu chính của 撝泥俞𠲖羅 nằm tại khu vực hồ Maracaibo, vịnh 撝泥俞𠲖羅 và vùng châu thổ sông Orinoco. Do được chính phủ trợ cấp, 撝泥俞𠲖羅 là một trong những nước có giá xăng dầu rẻ nhất thế giới. Tuy nhiên những lên xuống thất thường của giá dầu trên thị trường thế giới cũng như các cuộc khủng hoảng chính trị, đình công luôn đe dọa đến ngành kinh tế nhạy cảm này của 撝泥俞𠲖羅. Chính phủ 撝泥俞𠲖羅 đang tìm cách làm đa dạng hóa nền kinh tế và tránh sự phụ thuộc quá nhiều vào dầu mỏ của nước này.

Từ [[thập niên 1950]] đến [[thập niên 1980]], 撝泥俞𠲖羅 là một trong những cường quốc kinh tế tại [[Mỹ Latinh]]. Thu nhập bình quân của nước này gia tăng nhanh chóng đã thu hút rất nhiều lao động từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên khi giá dầu thế giới giảm mạnh trong thập niên 1980, nền kinh tế 撝泥俞𠲖羅 đã bị một phen điêu đứng. Trong những năm gần đây, giá dầu trên thị trường thế giới đã tăng trở lại và tạo điều kiện phục hồi cho nền kinh tế 撝泥俞𠲖羅. Năm 2007, tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước này là 8,4%. Thu nhập bình quân đầu người là 12.200 USD<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ve.html#Econ Theo CIA - The World Factbook - 撝泥俞𠲖羅 - Kinh tế]</ref>. Dưới sự điều hành của [[Hugo Chávez|Hugo Chavez]] [[tỷ lệ]] [[lạm phát]] đã tăng 30,9% năm 2008 và tăng 25,1% trong năm 2009 cao nhất trên toàn khu vực [[châu Mỹ]]. Mức lạm phát của 撝泥俞𠲖羅 cao hơn rất nhiều 1 nước cũng thường hay bị lạm phát rất cao là [[Argentina]]. Trong khi cùng bị khủng hoảng kinh tế như 撝泥俞𠲖羅 nhưng [[tỷ lệ lạm phát]] của Argentina chỉ từ 7-15% năm 2009. Kinh tế 撝泥俞𠲖羅 năm 2009 theo thông báo chính thức đã giảm 2,9%.

Các chương trình trợ cấp của Chavez như duy trì giá [[xăng]] ở mức dưới 0,1 USD/gallon (tương đương hơn 500 VND/lít), đang làm các nguồn [[tài nguyên]] của 撝泥俞𠲖羅 dần [[cạn kiệt]] trong khi các [[doanh nghiệp tư nhân]] không dám tăng mức [[đầu tư]] do lo ngại về những vụ [[quốc hữu hóa]] và sung công thường hay xảy ra bất ngờ thời Chavez khiến nền kinh tế càng thêm khó khăn giữa lúc tốc độ tăng trưởng trì trệ mà tỷ lệ [[lạm phát]] lại cao.<ref>[http://vneconomy.vn/20100109031851132P0C99/撝泥俞𠲖羅-pha-gia-dong-noi-te.htm]</ref>

Hugo Chavez cũng không diệt trừ được [[tham nhũng]]. Bằng cách cho giới [[quân sự]] quản lý bộ máy [[ngân sách]] cồng kềnh, ông Chavez đã tạo điều kiện cho [[tham nhũng]] lan rộng ngay trong giới quân sự. Cải cách tư pháp thì chưa đâu vào đâu. Các thể chế mới không đem lại điều gì ngoài việc đẻ ra một loạt chức sắc [[bất tài]] do ông chỉ định. Đường lối [[kinh tế]] khiến cho 撝泥俞𠲖羅 càng phụ thuộc hơn nhiều vào [[dầu mỏ]] và đưa tới một loạt chính sách thắt lưng buộc bụng. Giá trị đồng tiền giảm đáng kể cũng là một hậu quả của việc này.[http://vnexpress.net/GL/The-gioi/Phan-tich/2002/04/3B9BB2AD/]

Những hãng sản xuất hàng tiêu dùng khổng lồ như [[Colgate-Palmolive]] hay [[Avon]] từng nỗ lực chiếm lĩnh thị trường Mỹ Latin với các sản phẩm chủ lực như [[kem đánh răng]], son môi. Nhưng công sức bấy lâu của họ có nguy cơ trôi ra sông ra biển khi 撝泥俞𠲖羅 phá giá đồng nội tệ từ mức 2,15 bolivar ăn 1 USD xuống còn 4,3 bolivar ăn 1 USD. Đi đôi với quyết định phá giá đồng nội tệ, chính quyền 撝泥俞𠲖羅 phải huy động cả [[quân đội]] để kiểm soát tình trạng tăng giá bán tại các [[cửa hàng bán lẻ|cửa hàng]]. Bất chấp mọi nỗ lực của chính phủ, trong vòng 5 năm qua tỷ lệ lạm phát của nước này lên tới tổng cộng 160%.<ref name="vnexpress.net">[http://vnexpress.net/gl/kinh-doanh/quoc-te/2010/01/3ba17afa/]</ref>

撝泥俞𠲖羅 hiện đối mặt với tỷ lệ lạm phát cao tới gần 27% theo tính toán của Wall Street Journal. Năm 2009, nước này tăng trưởng âm 2,9%.<ref name="vnexpress.net"/>

Cơ cấu kinh tế của 撝泥俞𠲖羅 như sau: nông nghiệp 13%, công nghiệp 23% và dịch vụ 64% (số liệu năm 1997). Các thị trường chính của 撝泥俞𠲖羅 là [[Hoa Kỳ|Mỹ]], [[Colombia]], [[Brasil]], [[Antille thuộc Hà Lan]], [[Trung Quốc]]…

== Nhân khẩu ==

[[Tập tin:Caracas from El Calvario.jpg|200px|nhỏ|Quang cảnh thành phố [[Caracas]]]]

Tính đến [[tháng bảy|tháng 7]] năm [[2008]], ước tính dân số 撝泥俞𠲖羅 là 26.414.815 người<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ve.html#People CIA - The World Factbook - 撝泥俞𠲖羅 - Nhân khẩu]</ref>. 撝泥俞𠲖羅 là một trong những quốc gia có tốc độ gia tăng dân số nhanh nhất [[Nam Mỹ]], chỉ đứng sau [[Bolivia]], [[Paraguay]] và [[Guyane thuộc Pháp|Guiana thuộc Pháp]]. Năm 2008, tốc độ gia tăng dân số của nước này là 1,5%.

Những cuộc thống nhân khẩu được thực hiện từ năm 1926 tại 撝泥俞𠲖羅 không bao gồm thông tin về chủng tộc cho nên tỉ lệ các sắc dân tại 撝泥俞𠲖羅 chỉ có thể được biết thông qua các số liệu ước tính. Khoảng 70% dân số 撝泥俞𠲖羅 là người Mestizo, tức người lai giữa người Tây Ban Nha và người da đỏ. Khoảng 20% là người da trắng có nguồn gốc chủ yếu từ [[Tây Ban Nha]], [[Ý]], [[Bồ Đào Nha]] và [[Đức]]. Bên cạnh đó, tại 撝泥俞𠲖羅 còn có một số nhỏ [[đại chủng Phi|người da đen]] gốc [[châu Phi]] và người các nước [[châu Á]] như [[Liban]], [[Trung Quốc]], [[Thổ Nhĩ Kỳ]]. Khoảng 5% dân số 撝泥俞𠲖羅 là [[thổ dân châu Mỹ|người da đỏ]] bản địa và họ có xu hướng bị lai giữa các chủng tộc khác ngày một nhiều hơn khi xã hội 撝泥俞𠲖羅 ngày càng trở nên đa dạng.

Khoảng 85% dân số 撝泥俞𠲖羅 sống tập trung tại các [[đô thị]] miền bắc. 撝泥俞𠲖羅 là một trong những nước có tỉ lệ dân cư sống tại thành thị cao nhất Nam Mỹ. Do đó khu vực phía nam đồng bằng Orinoco tuy chiếm đến một nửa diện tích đất nước nhưng lại vô cùng hoang vắng với chỉ 5% dân cư sống tại đó.

Ngôn ngữ chính thức tại 撝泥俞𠲖羅 là [[tiếng Tây Ban Nha]]. Bên cạnh đó còn có 31 ngôn ngữ của thổ dân da đỏ bản địa như tiếng Guajibo, Pemon, Warao, Wayuu, các ngôn ngữ thuộc nhóm Yanomaman. 83% dân cư theo [[Thiên Chúa giáo|Đạo Thiên chúa]].

== Văn hóa ==

{{main|Văn hóa 撝泥俞𠲖羅}}

Những di sản văn hóa của đất nước 撝泥俞𠲖羅 mang đậm ảnh hưởng của phong cách [[Mỹ Latinh]], thể hiện qua tất cả các mặt của đời sống như [[hội họa]], [[kiến trúc]], [[âm nhạc]], các công trình lịch sử... Văn hóa 撝泥俞𠲖羅 được hình thành trên nền của ba nhân tố chính: văn hóa của [[thổ dân châu Mỹ|người da đỏ]] bản địa, của người [[Tây Ban Nha]] và người da đen [[châu Phi]]. Ban đầu, các yếu tố văn hóa này trộn lẫn vào nhau rồi sau đó lại phân hóa ra theo từng khu vực địa lý.

[[Nghệ thuật]] 撝泥俞𠲖羅 ban đầu xoay quanh các motif [[tôn giáo]] là chủ yếu. Tuy nhiên đến cuối [[thế kỷ 19|thế kỉ 19]], nền nghệ thuật này bắt đầu phản ánh các sự kiện lịch sử và những người anh hùng dân tộc, mà đi tiên phong là họa sĩ Martín Tovar y Tovar. Đến [[thế kỷ 20|thế kỉ 20]], chủ nghĩa hiện đại lên thay thế.

[[Văn học]] 撝泥俞𠲖羅 bắt đầu phát triển sau khi người Tây Ban Nha đặt chân đến đây khai phá thuộc địa. Nền văn học bằng [[tiếng Tây Ban Nha]] chiếm địa vị độc tôn với những ảnh hưởng của các phong cách văn học từ chính quốc. Văn học xoay quanh các chủ đề chính trị phát triển trong cuộc chiến tranh giành độc lập đầu [[thế kỷ 19|thế kỉ 19]] của nhân dân 撝泥俞𠲖羅. Tiếp đó, chủ nghĩa lãng mạn lên ngôi với một số nhà văn nổi tiếng, tiêu biểu là Juan Vicente González.

Tại 撝泥俞𠲖羅, môn [[thể thao]] phổ biến nhất là [[bóng chày]]. Gần đây, môn [[bóng đá]] cũng đang phát triển mạnh và dần thu hút khán giả nước này.

 

撝泥俞𠲖羅 là một trong những quốc gia mà người dân hâm mộ các [[cuộc thi sắc đẹp]] nhất thế giới. Với một công nghệ đào tạo hoa hậu chuyên nghiệp, 撝泥俞𠲖羅 đã trở thành một cường quốc hoa hậu mà không một quốc gia nào có thể sánh kịp. Đất nước này đã lập kỉ lục 6 lần đoạt [[Hoa hậu Thế giới]], 7 lần đoạt [[Hoa hậu Hoàn vũ]] (2 lần liên tiếp đoạt vương miện năm 2008-2009) và 6 lần đoạt [[Hoa hậu Quốc tế]]. Bà [[Irene Saez]], cựu Hoa hậu Hoàn vũ của 撝泥俞𠲖羅 thậm chí đã từng ra tranh cử tổng thống năm [[1998]] nhưng không thành công.

== Tôn giáo ==

[[Tập tin:Aragua de Barcelona.jpg|nhỏ|Nhà thờ San Juan Bautista ở 撝泥俞𠲖羅]]

{{main|Tôn giáo ở 撝泥俞𠲖羅}}

Có những cộng đồng [[Hồi giáo]] và [[Do Thái giáo]] nhỏ nhưng có ảnh hưởng. Các cộng đồng Hồi giáo của hơn 100.000 người tập trung ở những người gốc Lebanon và Syria hiện sống ở các khu vực như [[Nueva Esparta]], [[Punto Fijo]] và khu vực [[Caracas]]. Các con số thuộc cộng đồng [[Do Thái giáo]] là khoảng 13.000 tín đồ và chủ yếu tập trung ở Caracas.

Hiện nay có khoảng 153.000 tín đồ [[Mormon]] phần lớn ở tại [[Caracas]].<ref>"The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints membership statistics". Truy cập 2013-03-06.</ref>

== Liên kết ngoài ==

== Tham khảo ==

{{Nam Mỹ}}