恪別𡧲版𢯢𢷮𧵑「撝泥俞𠲖羅」

）羅𠬠國家屬區域[[南美]]。撝泥俞𠲖羅接夾𢭲Guyana𧗱𠌨東、𢭲[[{{BRA3}}]]𧗱𪰂南、[[沽𨇣啤亞]]𧗱𠌨西吧[[𣷷迦𠶋𤚆]]𧗱𠌨北。Nhiều hòn đảo nhỏ ngoài khơi biển Caribbean cũng thuộc chủ quyền của 撝泥俞𠲖羅. Thuộc khu vực nhiệt đới, khí hậu 撝泥俞𠲖羅 đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều loài sinh vật phát triển với nhiều khu bảo tồn thiên nhiên hoang dã. Diện tích nước này là 916.445 km², dân số khoảng 28 triệu người.

撝泥俞𠲖羅曾羅屬地𧵑[[西班牙]]。Nước này chính thức trở thành một quốc gia độc lập vào năm 1821 dưới sự lãnh đạo của người anh hùng [[Simón Bolívar|Simon Bolivar]]. Trong những năm gần đây, 撝泥俞𠲖羅 là một trong những nước dẫn đầu Mỹ Latinh trong phong trào cánh tả dưới sự lãnh đạo của cố tổng thống [[Hugo Chávez|Hugo Chavez]].

撝泥俞𠲖羅 là một trong những quốc gia có tốc độ [[đô thị hóa]] cao nhất [[Mỹ Latinh]]. Đa phần dân cư 撝泥俞𠲖羅 tập trung sinh sống tại những thành phố lớn phía bắc. [[Caracas]] là thủ đô và đồng thời cũng là thành phố lớn nhất 撝泥俞𠲖羅. Ngày nay, đất nước 撝泥俞𠲖羅 nổi tiếng khắp thế giới với [[自然|天然]] tươi đẹp, nguồn [[dầu mỏ]] dồi dào và những [[cuộc thi sắc đẹp|nữ hoàng sắc đẹp]] đoạt nhiều giải cao tại những kỳ thi quốc tế.

撝泥俞𠲖羅 nằm ở phía bắc [[南美]], tiếp giáp với [[biển Caribe|biển Caribbean]] về phía bắc. Nước này có đường bờ biển dài hơn 2800 km, khiến ảnh hưởng của biển đối với khí hậu 撝泥俞𠲖羅 tương đối lớn.

Tuy nhiên, do sự đan xen phức tạp của các dạng địa hình, 撝泥俞𠲖羅 có thể được chia làm 10 khu vực địa lý khác nhau, tạo điều kiện cho sự phát triển của nhiều hệ sinh thái với các loài động thực vật vô cùng đa dạng, trong đó có nhiều loài động thực vật đặc hữu cua riêng đất nước này. 撝泥俞𠲖羅 có nhiều khu bảo tồn thiên nhiên với cảnh quan đa dạng.

Mặc dù hầu như nằm trọn trong khu vực [[熱帶]]、氣候撝泥俞𠲖羅 lại thay đổi khác nhau giữa các vùng. Tại những vùng [[đồng bằng]], nhiệt độ và độ ẩm thường cao với nhiệt độ trung bình năm khoảng 28 °C, trong khi ở những vùng đồi núi cao thì nhiệt độ trung bình chỉ ở mức 8 °C. Lượng mưa cũng thay đổi từ mức 430 mm ở vùng bán hoang mạc tây bắc lên đến hơn 1000 mm ở vùng châu thổ Orinoco.

Những bằng chứng khảo cổ cho thấy, con người đã định cư tại vùng đất 撝泥俞𠲖羅 từ 13.000 năm trước công nguyên. Những mũi giáo săn bắn của người bản địa đã được xác định có niên đại trong khoảng từ 13000 đến 7000 năm về trước. Khi người [[西班牙]] khám phá ra vùng đất này, những bộ lạc thổ dân [[thổ dân châu Mỹ|da đỏ]] như người Mariche đã đứng lên chống lại. Tuy nhiên những cuộc khởi nghĩa của người da đỏ nhanh chóng thất bại và họ dần dần bị người 西班牙 tiêu diệt.

Dưới sự thống trị hà khắc của phong kiến Tây Ban Nha, nhân dân 撝泥俞𠲖羅 đã nhiều lần nổi dậy đấu tranh nhưng không thành công. Ngày [[5 tháng 7]] năm 1811, nước Cộng hòa 撝泥俞𠲖羅 tuyên bố độc lập. [[Francisco de Miranda]], một chỉ huy từng tham gia [[Cách mạng Pháp]] và chiến tranh giành độc lập Bắc Mỹ quay trở về lãnh đạo cuộc đấu tranh của nhân dân 撝泥俞𠲖羅. Năm 1812, quân Tây Ban Nha quay trở lại tấn công, Miranda bị bắt về Tây Ban Nha và chết trong ngục. Cuộc đấu tranh sau đó vẫn tiếp tục với nền Cộng hòa thứ hai được thành lập vào ngày [[7 tháng 8]] năm 1813 nhưng rồi cũng nhanh chóng sụp đổ.

[[世紀19]] đánh dấu một giai đoạn đầy biến động của lịch sử 撝泥俞𠲖羅 với những cuộc khủng hoảng chính trị và chế độ độc tài quân sự. Nửa đầu [[thế kỷ 20|thế kỉ 20]], các tướng lĩnh quân đội vẫn kiểm soát nền chính trị của 撝泥俞𠲖羅 mặc dù cũng chấp nhận một số cải cách ôn hòa và thúc đẩy kinh tế phát triển. Sau khi nhà độc tài Juan Vicente Gomez qua đời vào năm 1935, những phong trào dân chủ tại 撝泥俞𠲖羅 cuối cùng đã loại bỏ sự thống trị của quân đội vào năm 1958 và tổ chức những cuộc bầu cử tự do.

Sau khi tổng thống [[Hugo Chávez|Hugo Chavez]] đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm [[1998]], ông đã lãnh đạo đất nước 撝泥俞𠲖羅 theo đường lối cánh tả với học thuyết của [[主義Bolivar]]吧[[主義社會世紀21]] cho châu Mỹ. Theo đó, ông muốn tách khu vực Mỹ Latinh ra khỏi sân sau của Hoa Kỳ và có những tuyên bố chống Mỹ khá mạnh bạo<ref>[http://camnangkinhdoanh.wordpress.com/2007/05/21/hugo-chavez-%E2%80%93-ng%E1%BB%8Dn-c%E1%BB%9D-canh-t%E1%BA%A3-%E1%BB%9F-m%E1%BB%B9-latinh/ Hugo Chavez - ngọn cờ cánh tả Mỹ Latinh]</ref>. Dưới thời ông Hugo Chavez, quan hệ ngoại giao với các nước cánh tả và xã hội chủ nghĩa tại Mỹ Latinh được đẩy mạnh, nhất là với [[Nga]], [[Bolivia]] và [[Cuba]] khi cả ba nước thiết lập một hiệp định thương mại nhằm ngăn cản ảnh hưởng của Mỹ vào khu vực<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/4959008.stm Theo BBC - Phong trào cánh tả 3 nước Mỹ Latinh]</ref>. Gần đây, ông Chavez cũng quan tâm và ủng hộ một số nước cánh tả đang lên khác tại khu vực như [[Ecuador]] và [[Nicaragua]]. Chưa kể đến việc ông cũng xúc tiến quan hệ ngoại giao với những quốc gia chống Mỹ như [[Belarus]]<ref>[http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=64627&sectionid=351020704 撝泥俞𠲖羅, Belarus đoàn kết chống Mỹ - Theo Press TV]</ref> hay [[Iran]]<ref>[http://www.撝泥俞𠲖羅nalysis.com/analysis/1654 撝泥俞𠲖羅 Iran's Best Friend? - Theo 撝泥俞𠲖羅 Analysis]</ref>.

Đồng thời, quan hệ ngoại giao giữa撝泥俞𠲖羅吧[[花旗|美]]cũng xấu đi nhanh chóng<ref>[http://tintuc.timnhanh.com/quoc_te/chau_mi/20080121/35A6EDB8/ Mỹ kết tội tổng thống 撝泥俞𠲖羅]</ref>. Quan hệ của 撝泥俞𠲖羅 với nước láng giềng [[Colombia]], một đồng minh của Mỹ cũng ngày một tồi tệ. Đầu năm 2008, khi quân đội Colombia tấn công tiêu diệt căn cứ quân nổi dậy FARC tại lãnh thổ Ecuador, 撝泥俞𠲖羅 đã phản đối mạnh mẽ và hai nước suýt xảy ra một cuộc chiến tranh<ref>[http://antg.cand.com.vn/vi-VN/sukien/2010/8/73016.cand Quan hệ 撝泥俞𠲖羅 - Colombia vẫn trên bờ vực chiến tranh - Cand Online]</ref>.

=== Các vùng hành chính ===

[[Tập tin:Venezuela Regiones Administrativas.svg|nhỏ|phải|180px|Bản đồ các vùng hành chính.]]

工業[[dầu mỏ]] là ngành kinh tế đóng góp nhiều nhất cho kinh tế 撝泥俞𠲖羅, tới 1/3 [[Tổng sản phẩm nội địa|GDP]], 80% giá trị [[xuất khẩu]] và hơn một nửa ngân sách nhà nước. Đất nước này có một nguồn dự trữ [[dầu mỏ]] và [[khí thiên nhiên|khí đốt]] to lớn và hiện nay, 撝泥俞𠲖羅 là một trong 10 nước xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html Danh sách các nước sản xuất nhiều dầu mỏ - CIA The World Factbook]</ref>. Những mỏ dầu chính của 撝泥俞𠲖羅 nằm tại khu vực hồ Maracaibo, vịnh 撝泥俞𠲖羅 và vùng châu thổ sông Orinoco. Do được chính phủ trợ cấp, 撝泥俞𠲖羅 là một trong những nước có giá xăng dầu rẻ nhất thế giới. Tuy nhiên những lên xuống thất thường của giá dầu trên thị trường thế giới cũng như các cuộc khủng hoảng chính trị, đình công luôn đe dọa đến ngành kinh tế nhạy cảm này của 撝泥俞𠲖羅. Chính phủ 撝泥俞𠲖羅 đang tìm cách làm đa dạng hóa nền kinh tế và tránh sự phụ thuộc quá nhiều vào dầu mỏ của nước này.

自[[十年1950]] đến [[十年1980]], 撝泥俞𠲖羅 là một trong những cường quốc kinh tế tại [[Mỹ Latinh]]. Thu nhập bình quân của nước này gia tăng nhanh chóng đã thu hút rất nhiều lao động từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên khi giá dầu thế giới giảm mạnh trong thập niên 1980, nền kinh tế 撝泥俞𠲖羅 đã bị một phen điêu đứng. Trong những năm gần đây, giá dầu trên thị trường thế giới đã tăng trở lại và tạo điều kiện phục hồi cho nền kinh tế 撝泥俞𠲖羅. Năm 2007, tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước này là 8,4%. Thu nhập bình quân đầu người là 12.200 USD<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ve.html#Econ Theo CIA - The World Factbook - 撝泥俞𠲖羅 - Kinh tế]</ref>. Dưới sự điều hành của [[Hugo Chávez|Hugo Chavez]] [[tỷ lệ]] [[lạm phát]] đã tăng 30,9% năm 2008 và tăng 25,1% trong năm 2009 cao nhất trên toàn khu vực [[châu Mỹ]]. Mức lạm phát của 撝泥俞𠲖羅 cao hơn rất nhiều 1 nước cũng thường hay bị lạm phát rất cao là [[Argentina]]. Trong khi cùng bị khủng hoảng kinh tế như 撝泥俞𠲖羅 nhưng [[tỷ lệ lạm phát]] của Argentina chỉ từ 7-15% năm 2009. Kinh tế 撝泥俞𠲖羅 năm 2009 theo thông báo chính thức đã giảm 2,9%.

Hugo Chavez cũng không diệt trừ được [[tham nhũng]]. Bằng cách cho giới [[軍事]] quản lý bộ máy [[ngân sách]] cồng kềnh, ông Chavez đã tạo điều kiện cho [[tham nhũng]] lan rộng ngay trong giới quân sự. Cải cách tư pháp thì chưa đâu vào đâu. Các thể chế mới không đem lại điều gì ngoài việc đẻ ra một loạt chức sắc [[bất tài]] do ông chỉ định. Đường lối [[kinh tế]] khiến cho 撝泥俞𠲖羅 càng phụ thuộc hơn nhiều vào [[dầu mỏ]] và đưa tới một loạt chính sách thắt lưng buộc bụng. Giá trị đồng tiền giảm đáng kể cũng là một hậu quả của việc này.[http://vnexpress.net/GL/The-gioi/Phan-tich/2002/04/3B9BB2AD/]

Về kiến trúc, Carlos Raúl Villanueva được coi là kiến trúc sư vĩ đại nhất của đất nước 撝泥俞𠲖羅 hiện đại. Ông đã thiết kế Trường Đại học Trung tâm 撝泥俞𠲖羅, một công trình được [[Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc|UNESCO]] công nhận là [[Di sản thế giới|Di sản văn hóa thế giới]].

Cuatro, một loại đàn gần giống ghita là nhạc cụ truyền thống của 撝泥俞𠲖羅. Nhiều phong cách âm nhạc độc đáo khác nhau được phát triển tại vùng đồng bằng ''llanos'' với những bài hát nổi tiếng như ''Alma Llanera'', ''Florentino y el Diablo'', ''Concierto en la Llanura'' và ''Caballo Viejo''. Nhạc ''gaita'' có nguồn gốc từ vùng Zulia được ưa chuộng và hay được biểu diễn vào dịp [[Lễ Giáng Sinh|Giáng sinh]]. Còn điệu nhảy truyền thống của người 撝泥俞𠲖羅 là điệu nhảy ''joropo''.

Hàng năm, cuộc thi Hoa hậu 撝泥俞𠲖羅 được tổ chức vào tháng 9 để tìm kiếm người đại diện cho đất nước 撝泥俞𠲖羅 tại các kỳ thi sắc đẹp quốc tế. Đây là sự kiện rất thu hút ở 撝泥俞𠲖羅 với chương trình truyền hình trực tiếp kéo dài 4 giờ đồng hồ. Các hoa hậu 撝泥俞𠲖羅 khi tham dự các kỳ thi quốc tế thường đoạt giải cao, mà gần đây nhất là [[Ivian Sarcos]], người chiến thắng của cuộc thi [[Hoa hậu Thế giới|Hoa hậu thế giới]] tại [[Luân Đôn]] và [[Maria Gabriella Isler]], người chiến thắng [[Hoa hậu Hoàn vũ 2013]] tại [[Nga]].