魔

魔（𡨸國語：Ma）羅𠬠概念抽象，𠬠份非物質𧵑𠬠𠊛㐌𣩂（咍儉欣羅𠬠動物㐌𣩂）。

Theo quan niệm của một số tôn giáo và nền văn hóa, con người gồm thể xác (mang tính chất vật chất) và linh hồn (mang tính chất phi vật chất). Khi thể xác chết, linh hồn xuất khỏi thể xác. Nếu linh hồn đó không có cơ hội đầu thai hoặc nơi trú ngụ chung với các linh hồn khác mà tương tác với cõi thực có con người sẽ gọi là "ma", "hồn ma", "quỷ"; nhưng nếu các phần phi vật chất đó tương tác với cõi thực của con người theo tình cảm, theo trách nhiệm được giao của các tôn giáo thì lại gọi là "hồn", "linh hồn", "thánh", "thần", "thiên sứ". Phật giáo gọi linh hồn người mới mất là hương linh.

Thực tế thì khi nói đến ma người ta chỉ nghĩ đến những vật thể phi hình dáng, khó làm hại người. Nhưng khi nói đến "quỷ", thì đó là một khái niệm đáng sợ. Trong truyện kể dân gian các nước thường lưu truyền những câu chuyện về quỷ từng giết và ăn thịt người rất hãi hùng dễ sợ, ma quỷ có thể nhập vào người sống...

Theo tín ngưỡng Việt Nam, trong con người có cái vật chất và tinh thần. Cái tinh thần trừu tượng, khó nắm bắt, nên người xưa đã thần thánh hóa nó thành khái niệm linh hồn, và linh hồn theo người Việt Nam và các nước Đông Nam Á tách ra làm 2 phần: hồn và vía. Người Việt cho rằng con người có 3 hồn, nhưng vía thì nam có 7, còn nữ có 9. Như vậy khái niệm ma, đơn giản chính là hồn và vía của con người.

念信𠓨魔

Không có cơ sở chính xác nào là có ma một cách chắc chắn và khoa học cho đến nay cũng chưa chứng minh hay bác bỏ hoàn toàn được. Nhưng tùy vào từng người, lứa tuổi, tôn giáo, chủng tộc mà họ tin là có ma hay không. Nói chung phụ nữ, trẻ em, người già, sống ở vùng nông thôn thì thường dễ tin là có ma hơn các vùng khác.

Cho đến nay, ma vẫn là bí ẩn đối với nhân loại, có những câu chuyện hư cấu về ma, nhưng cũng không thể kết luận được có phải hư cấu hay không. Sự bí ẩn của ma xuất phát từ giới hạn tri thức và hiểu biết của con người (nói chung) và các nhà khoa học (nói riêng).

Ma thường được miêu tả là một dạng người (mặc dù cũng hiếm khi đề cập tới ma động vật), nhưng miêu tả thông thường là "trắng bạc", "cái bóng lờ mờ", "nửa trong suốt", hay "tựa như sương mù", "đống đen thùi lùi". Ma không có cơ thể sống như con người. Xã hội của ma theo nhiều người là "âm phủ" còn chỗ ở của ma là cái mộ (sống cái nhà thác cái mồ) vì vậy họ xây dựng nhà mồ rất đẹp có nhiều nghĩa địa khang trang như một thành phố. Nhưng ma cũng có thể vương vất ở những nơi tăm tối, vắng vẻ nơi có liên quan đến họ khi còn sống. Theo quan điểm một số người thì chỉ có người có "duyên" với linh hồn đó mới có thể nhìn thấy linh hồn hoặc chỉ những người có khả năng đặc biệt còn gọi là các nhà ngoại cảm là có thể thấy và tương tác với linh hồn hoặc ma. Nhiều người cho rằng ma có khả năng biết tất cả những gì người sống nghĩ, có khả năng biết được các việc đã, đang và sắp xảy ra như kết quả xổ số (số đề) hoặc có khả năng tác động lên thể xác, lời nói của người sống như hiện tượng lên đồng, tác động lên cảm quan người sống như dắt người sống đi lạc vào bụi, xúi người sống ăn đất mà tưởng ăn bánh hoặc ma có thể tác động lên vật chất như tạo ra tiếng động, rung cây, xô lệch bàn ghế...

Trong tín ngưỡng dân gian Trung Quốc, ma không có bóng và không được phản chiếu lên gương. Ngoài ra, đa số ma rất sợ ánh sáng Mặt Trời và các thần thánh. Do đó người ta thường dùng các loại bùa và dấu hiệu như bát quái, thánh giá, máu chó mực, củ tỏi, củ hành, cây dâu, cây đồng đình... để trừ ma. Tuy nhiên theo lời kể của một số người cho rằng họ đã từng thấy ma, các vật đó không tác dụng gì mà họ cũng chẳng giải thích được tại sao ma lại không biết sợ.

Ma ám ảnh hay hiện tượng dọa ma nhằm mưu đồ trục lợi hay dùng nỗi sợ của ma để phá án hay dùng để tra khảo phạm nhân trước kia hay hiện nay. Con người đã biết dùng nỗi sợ về ma một cách có ích như phá án trong các vụ án như: Bao Công hay các vụ án mạng hiện nay. Hay lợi dụng nỗi sợ về ma để trục lợi, biến tướng này sinh ra đồng bóng, nhập hồn hay cầu cơ mà ta gọi chung là mê tín dị đoan. Đây là một hiện tượng cần bài trừ.

各類魔

Tùy theo mỗi nền văn hóa mà ma cũng đa dạng.

• Ở Việt Nam cũng có các huyền thoại về ma như ma da, ma le, ma xó, ma gà, ma lai, ma trơi, ma hời...
• Ở Trung Quốc thì có các cương thi, các oan hồn, hồ ly, yêu tinh.
• Ở phương Tây thì có ma sói, ma cây, ma cà rồng.
• Ở Thái Lan có ma nước, ma vi tính,.v.v..
• Ở Nhật Bản có ma gấu, ma sói, ma một mắt, ma cổ dài, ma dù, v..v..

魔𩲥

Ma trơi là loại ma giống như những đám lửa nhỏ mà đến nay các nhà khoa học có thể giải thích được bằng tri thức khoa học. Các chất khí dễ cháy (thường là Phốtphin PH₃) bốc lên khi gặp không khí trong một số điều kiện sẽ bốc cháy và tạo thành các đốm lửa nhỏ với độ sáng khá nhỏ với có thể nhìn thấy rõ vào ban đêm còn ban ngày thì các đốm lửa này có thể bị ánh sáng mặt trời che khuất.

藝術使用魔

Khả năng hiểu biết của con người về ma quỉ rất hạn chế, chủ yếu mang tích chất suy đoán, tưởng tượng. Các nhà cận tâm lý học có rất nhiều nghiên cứu về hiện tượng ma quỷ nhưng vẫn chưa có khẳng định khoa học nào.

Các thầy ngải dùng linh hồn, thường là chết oan, để trù ếm và luyện các loại ngải có tác dụng hại người.

Đa số các phim kinh dị đều dùng các yếu tố ma quái. Phim ma thường có những cảnh huyền bí, hay phản khoa học, và sự xuất hiện của ma thường kèm theo chết chóc. Truyện ma cũng thế.

Tiểu thuyết Liêu trai chí dị của Trung Quốc bao gồm cả ma thiện lẫn ma ác và ma mà giống hệt như người.

Ngành công nghiệp du lịch Anh dùng ma để thu hút du khách.

各解釋科學

Ma có thể là do các sóng hạ âm gây ra, gió biển mạnh thổi nhanh dọc theo các hành lang và tháp canh của những lâu đài và biệt thự cổ tạo ra các sóng hạ âm được cho là nguyên nhân gây ra hiện tượng nghe tiếng ma ở các nơi này.

Các nhà khoa học còn có giả thuyết: "Mỗi con người chúng ta đều phát ra một từ trường có tần số dao động riêng, khi ta chết đi, nguồn sóng từ trường vẫn tồn tại. Khi có một ai đó có tần số phù hợp, sẽ kích thích từ trường này, làm cho người xung quanh nơi đó thấy lại những cảnh sinh hoạt trước đây của người chết.

魔𥪝藝術吧禮會

• Halloween là một ngày lễ của trẻ em,được tổ chức vào ngày cuối cùng của tháng 10, còn gọi là lễ hội Ma lộ hình. Thường vào ngày lễ này, người ta thường hoá trang mình vào những hình thù kì dị, ma quỷ hay mặt nạ dúm dó,...để doạ mọi người. Trong dịp lễ này, trẻ con thường mặc trang phục ma đến nhà của mọi người để xin kẹo. Tuy là một lễ hội ma, nhưng nó lại được nhiều trẻ em và các bậc phụ huynh yêu thích.
• Lễ hội ma vùng Yashothon - Thái Lan.
• Lễ hội ma tại Nhật Bản.
• Lễ hội ma tại Hồng Kông.

魔𥪝作品文學

• Harry Potter, trong series truyện này, ma xuất hiện nhiều, nhưng đặc biệt ở chỗ trong truyện, ma cũng là một nhân vật bình thường như bao người khác và không giống như tính chất của ma làm người ta sợ. Thực chất ma sống trong lâu đài chung với các học sinh và giáo viên.
• 西遊記 của 吳承恩: xuất hiện nhiều yêu tinh, ma quái
• 聊齋誌異 của 蒲松齡.
• 傳奇漫錄 của 阮餘
• 嶺南摭怪
• Các truyền thuyết, cổ tích: Con Rồng Cháu Tiên, An Dương vương xây thành, người lấy ma, con ma báo thù...

Văn học trung đại Việt Nam: Ở Việt Nam thời trung đại, thể loại này để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng: Thánh Tông di cảo,; Công Dư tiệp ký; Truyền kỳ tân phả; Tân truyền kỳ lục (Phạm Quý Thích, thế kỷ XIX); …

Với hàng trăm truyện có sự tham gia của các yếu tố kỳ quái, hoang đường, … một số tiêu đề có thể kể đến: Chuyện Chức Phán sự đền Tản Viên, Chuyện yêu quái ở Xương Giang; Chuyện tướng Dạ Xoa (Truyền kỳ mạn lục – Nguyễn Dữ); Dì ghẻ bị quả báo; Khách chôn của (Nam thiên trân dị tập – Khuyết danh); Ma trành; Ma thắt cổ; Hài cốt nữ hiệp dưới gốc hồng mai (Vân nang tiểu sử - Phạm Đình Dục); Biết chuyện kiếp trước (Thoái thực ký văn – Trương Quốc Dụng); Thác oan (Vũ trung tùy bút – Phạm Đình Hổ); Kim quy hiến kế giết yêu tinh; … (Tân đính Lĩnh Nam chích quái)

魔𥪝電影

Tuy ma làm đa số phải sợ nhưng con người lại thích những nỗi sợ như thế. Càng ngày, những bộ phim kinh dị càng được sản xuất nhiều để đáp ứng sự thích thú được cảm giác run sợ vì ma. Những bộ phim này có thể có cốt truyện ma ăn thịt người, ma hào hiệp, ma "có tình người" chuyên giúp đỡ người khác, ma hại người. Cũng có những bộ phim nói về ma nhưng theo thể loại hài.

Ma trong các bộ phim như Ghost House, The eyes, Hell... Theo lý luận của các bộ phim kinh dị của Mỹ thì ma là một loại xác sống chuyên đi ăn thịt người sau khi bị ăn thịt thì chính họ lại trở thành một xác sống khác và được gọi chung là ZOMBIE. Lí do vì sao có ZOMBIE là họ bị một loại virus gây nên ăn thẳng vào cơ thể nhưng không chết hoàn toàn mà vẫn tồn tại theo hướng khác bản năng và không còn tính người

Sau khi công chiếu vào ngày 18, tháng 10 năm 2002, bộ phim xếp thứ nhất tại Mĩ với doanh thu 15 triệu đô la.[1]. Tổng doanh thu bộ phim đạt $249.348.933, là một trong những phim kinh dị thành công nhất mọi thời đại. Các nước khai thác yếu tố tâm lý sợ ma của con người mà cho ra đời khá nhiều bộ phim thu hút khán giả. Đặc biệt có nhiều bộ phim mang lại nhiều giải thưởng cao.

Phim魔各渃

Tại Campuchia, hầu như các phim kinh dị về ma luôn luôn đông khách và nền điện ảnh nước này năm nào cũng cho ra đời những bộ phim ma mà đề tài về ma cũng rất đa dạng. Hầu như rạp chiếu phim nào tại đất nước này cũng trình chiếu phim ma.

Tại Mĩ, bộ phim The Ring (Vòng tròn định mệnh), sản xuất năm 2002, được xếp thứ 20 trong top 100 khoảnh khắc kinh dị nhất mọi thời đại của kênh truyền hình cáp Bravo.

Tại Trung Quốc, bộ phim Thiện nữ ưu hồn là bộ phim nổi tiếng trong dòng phim ma tại nước này, phim ma Trung Quốc thường đi theo lối mòn là mang yếu tố thần thoại, cốt truyện mang nội dung gần giống với Liêu trai chí dị, bộ phim Thiện nữ ưu hồn đã mang lại nhiều giải thưởng cao cho điện ảnh Trung Quốc.

Tại Thái Lan, các phim ma kinh dị và các phim ma hài hước được khai thác tối đa. Truyền hình có cả kênh chuyên đề ma là chuyện kể các nhân chứng gặp được ma.

Tại Hàn Quốc, thể loại phim ma kết hợp giữa hư và thực hay sử dụng kỹ xảo điện ảnh cho ra đời các phim truyện ma có nội dung rõ ràng và giáo dục con người nhiều hơn là kinh dị câu khách.

Tại Việt Nam, thể loại ma trước đây ít được khai thác do chưa phải là đề tài khuyến khích thì nay các bộ phim với nội dung đề tài ma được khai thác nhiều. Điển hình như:

• Bộ phim Nụ hôn thần chết, Giải cứu thần chết
• Bộ phim Mười
• Bộ phim Phim Ngôi nhà bí ẩn - Suối Oan Hồn
• Bộ phim Giao lộ định mệnh
• Bộ phim Oan hồn (phim 2004)

魔𥪝繪畫

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

魔𥪝傳𢂰

• Ma kinh dị:

1. Âm Dương Lộ

• Dùng nỗi sợ về ma phá án hay dùng nỗi sợ về ma để trục lợi.

1. Thám tử lừng danh Conan.

𠬠數幅影魔

Các bức ảnh do những người chụp ảnh rửa ảnh nhìn thấy đã công bố trên các mạng truyền thông và cho tới giờ vẫn chưa tìm ra lời giải đáp dù những ảnh này không hề dùng kỹ thuật phần mềm hay bất cứ thủ thuật nào khác. Tuy nhiên, một số hình ảnh này nhiều khi do hiệu ứng ánh sáng, tốc độ chụp nhanh và bị lệch, hình ảnh cho ra sẽ khác.

• 
• 
• 
• 
• 
• 集信:Pollyc.JPG
• 

䀡添

• 鬼：羅魂仉小人，仉㺞，兇惡，或𠊛𣩂冤現𠚢。
• 魔𪃴: thứ ma hay theo những cô gái đẹp (theo quan niệm của dân tộc Tày – Nùng)
• 魔𥨧: theo tục người Mường, khi có người chết, đem dựng đứng ở xó nhà, sau thành ma
• Ma lai: thứ người ban đêm hóa ma đi ăn phần người khác, có nhiều truyền thuyết vể ma lai rút ruột, đầu...
• 魔𥾃: người say chết thành ma thường hay lôi cuốn người khác say sưa tới chết
• Ma cà rồng: thứ ma thường hay nhập vào đi hút máu người khác
• Ma thần vòng: ma những người thắt cổ chết (sau giục người khác tự tử chết như họ)
• Ma trành: ma cọp dữ, thường tìm dẫn cọp bắt ăn người khác để nó được đầu thai...

註釋

MA QUỶ TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM, Trần Minh Thương.

連結外

Các khái niệm về ma trên Bách khoa toàn thư Việt Nam:

• Ma
• Ma gà
• Ma lai
• Những bức ảnh 'ma' kỳ lạ