| Đối với vấn đề hòa giải hòa hợp dân tộc, ông Nguyễn Khắc Huỳnh, nguyên thành viên đoàn đàm phán Hiệp định Paris, giải thích "''Lúc đầu đàm phán Paris, tư tưởng của ta là giành thắng lợi, buộc Mỹ rút, lập chính phủ liên hiệp và sau đó chính phủ sẽ đoàn kết toàn dân... Lúc đó chưa có khái niệm hòa hợp dân tộc. Lúc đầu mình tính chính phủ liên hiệp nhưng sau sự kiện Mậu Thân 1968 và sau đó năm 1972, ta không có những thắng lợi quyết định... Năm 1972 ta mới đề ra đường lối tìm cách mở đường cho Mỹ rút. Ta mới đưa ra khẩu hiệu là "Mỹ rút, Sài Gòn còn, miền Nam giữ nguyên trạng". Để liên kết các lực lượng miền Nam thì đặt ra vấn đề hòa hợp dân tộc. Vấn đề ấy được đặt ra trong lúc ta tính tới phương án giữ nguyên trạng miền Nam. Vì vậy ta đưa vào dự thảo Hiệp định và bàn kỹ vấn đề hòa hợp dân tộc. Lúc đầu ta gọi là chính phủ liên hiệp ba thành phần. Chính phủ Mỹ không chấp nhận được vì chính phủ mới có nghĩa là thủ tiêu Sài Gòn. Ta mới hạ thấp xuống là "một chính quyền hòa hợp dân tộc", gần gần với lập trường của Mỹ. Mỹ đề xuất một "body" - một tổ chức để tổng tuyển cử. Mỹ dùng chữ "body" thì mình cũng dịu bớt đi, đề xuất là trong lúc chính quyền hai bên tồn tại, thực hiện hòa hợp, hòa giải dân tộc để tiến tới tổ chức tổng tuyển cử thành lập chính quyền (đưa thêm khái niệm hòa giải, vì là hai kẻ địch.) Nhưng Mỹ không chấp nhận chữ "chính quyền". Chữ "chính quyền" có gì đó mang ý nghĩa thủ tiêu Sài Gòn. Vì thắng lợi của mình năm 1972 cũng có mức độ thôi, chưa thể lấn át Mỹ được, nên ta lấy yêu cầu Mỹ rút là chính. Mỹ nhận rút và quân miền Nam ở lại là đạt yêu cầu cao nhất rồi, ta mới chấp nhận thành lập một hội đồng quốc gia hòa giải, hòa hợp dân tộc. Hiệp định có điều khoản thành lập một hội đồng quốc gia hòa giải hòa hợp dân tộc để tổ chức tổng tuyển cử và đôn đốc thi hành Hiệp định. Lúc đó hình thành khái niệm hòa giải hòa hợp dân tộc... Dù lập chính phủ hai thành phần, ba thành phần hay giữ nguyên trạng thì cũng vẫn phải có hòa giải, hòa hợp. Không có cách nào khác. Không có bên nào thắng bên nào. Thực tế miền Nam có ba lực lượng, hai chính quyền thì phải giải quyết với nhau như vậy. Nhờ những sách lược mềm dẻo của ta, mà trong đó có việc tạm gác vấn đề xóa Sài Gòn, thực hiện một hình thức hòa giải, hòa hợp dân tộc mà tổ chức ấy chỉ là hội đồng thôi chứ không phải chính quyền, chính phủ gì nên Mỹ chấp nhận.''"<ref>[http://www.thanhnien.com.vn/pages/20140429/hoa-hop-hoa-giai-can-doi-mat-moi.aspx Hòa hợp - hòa giải cần đôi mắt mới], Nguyễn Khắc Huỳnh, Báo Thanh Niên, 3/11/2014</ref>
| | 對唄問題化解化合民族、翁阮克螢、原成員團談盼協定巴𠶋、解釋"''𣅶頭談盼巴𠶋、思想𧵑些羅掙勝利、𢷏美𪮊、立政府聯協吧𡢐𪦆政府𠱊團結全民。。。𣅶𪦆𣗓𣎏概念化合民族。𣅶頭𨉟併政府聯協仍𡢐事件戊申1968吧𡢐𪦆𢆥1972、些空𣎏仍勝利決定。。。𢆥1972些𡤓提𠚢塘𡓃尋格𢲫塘朱美𪮊。些𡤓迻𠚢口號羅"美𪮊、柴棍群、沔南𡨹原狀"。底連結各力量沔南時噠𠚢問題化合民族。問題𧘇得噠𠚢𥪝𣅶些併細方案𡨹原狀沔南。爲丕些迻𠓨預討協定吧搬技問題化合民族。𣅶頭些噲羅政府聯協吧成分。政府美空執認得爲政府𡤓𣎏義羅手標柴棍。些𡤓下𥰊𨑜羅"𠬠政權化合民族"、𧵆近唄立場𧵑美。美提出𠬠"body"-𠬠組織底總選舉。美用𡨸"body"時𨉟拱耀𣼪𠫾、 提出羅𥪝𣅶政權𠄩邊存在、實現化合、化解民族底進細組織總選舉成立政權（迻添概念化解、爲羅𠄩計敵。）仍美空執認𡨸"政權"。𡨸"政權"𣎏咦𪦆芒意義手標柴棍。爲勝利𧵑𨉟𢆥1972拱𣎏𣞪度推、𣗓體𪡍𢖮美得、𢧚些𥙩要求美𪮊羅政。美認𪮊吧軍沔南於吏羅達要求高一耒、些𡤓執認成立𠬠會同國家化解、化和民族。協定𣎏條款成立𠬠會同國家化解化合民族底組織總選舉吧墩丢匙行協定。𣅶𪦆形成概念化解化合民族。。。𠶢立政府𠄩成分、𠀧成分咍𡨹原狀時拱吻沛𣎏化解、化合。空𣎏格芾恪。空𣎏邊芾勝邊芾。實際沔南𣎏𠀧力量、𠄩政權時沛解決唄膮如丕。𢘾仍冊略𣠳𠰉𧵑些、𦓡𥪝𪦆𣎏役暫閣問題岔柴棍、實現𠬠形式化解、化合民族𦓡組織𧘇指羅會同推𠹲空沛政權、政府咦𢧚美執認。''"<ref>[http://www.thanhnien.com.vn/pages/20140429/hoa-hop-hoa-giai-can-doi-mat-moi.aspx Hòa hợp - hòa giải cần đôi mắt mới], Nguyễn Khắc Huỳnh, Báo Thanh Niên, 3/11/2014</ref> |
