䀡碼源𧵑書院:冊教科語文/笠12輯2/𱙡抇

{| style="width:100%; margin-bottom:6px; border:1px solid #ada; background:#e4f2e4; text-align:center; font-family: 'Minh Nguyen', 'Han-Nom Minh', 'Nom Na Tong','MingLiU','MingLiU-ExtB','SimSun','SimSun-ExtB', serif;"
| style="width: 100%; margin: 0.5em auto 0.5em;"|<span style="font-size: 140%;">'''{{r|𱙡抇|vợ nhặt}}'''</span>
|}
<div style="text-align:center;">金麟 Kim Lân</div>

==結果懃達 KẾT QUẢ CẦN ĐẠT==
<div style="width:36%;float:left;">
曉得情景淒慘𧵑𠊛農民渃些𥪝難𩟡恐怯𢆥1945由殖民法吧發哳日𨠳𫥨。感認得念渴滈坥𤋾家庭、念信𠓨局𤯩吧情傷㤇𦅰襆悋僥𡧲仍𡥵𠊛隢苦𬆄𨑗坡淢𧵑丐𣩂。

捻得仍涅特色藝術𧵑作品𥪝役造𥩯情況傳、描寫心理、𥩯對話。
</div>
<div style="width:61%;float:right;border-left:gray thin dashed;padding-left:1.5%">
Hiểu được tình cảnh thê thảm của người nông dân nước ta trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 do thực dân Pháp và phát xít Nhật gây ra. Cảm nhận được niềm khát khao tổ ấm gia đình, niềm tin vào cuộc sống và tình thương yêu đùm bọc lẫn nhau giữa những con người nghèo khổ ngay trên bờ vực của cái chết.

Nắm được những nét đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm trong việc tạo dựng tình huống truyện, miêu tả tâm lí, dựng đối thoại.
</div>
<br clear="all"/>

==小引 TIỂU DẪN==
<div style="width:36%;float:left;">
金麟（1920－2007）、𠸜開生𱺵阮文才、圭於廊芙蒥、社新鴻、縣慈山、省北寧。由環境家庭𠸋𫩒、翁只得學歇小學、耒𣃣𫜵𠏲杣槶、刻幀屏風𣃣𢪏文。𢆥1944、金麟參加會文化救國、𢖖󠄁妬連續活動文藝服務抗戰吧革命（𢪏文、𫜵報、演劇、㨂𣆅）。

作品正：『𢧚𱙡𢧚𫯳』（集傳𠦯、1955）、『𡥵㹥醜㖉』（集傳𠦯、1962）。

金麟𱺵𣘃筆專𢪏傳𠦯。翁常𢪏𧗱農村吧𠊛農民。翁固仍張𢪏特色𧗱風俗吧𠁀𤯩廊圭－仍趣𨔈吧生活文化古傳𧵑𠊛農民漨垌平北部、得噲𱺵仍「趣垌圭」、「風流垌𬏇」如：𨔈𡶀𡽫部、抯𪀄、打𢪱、㩡𪃿、…翁𢪏真實、觸動𧗱局𤯩吧𠊛民圭𦓡翁曉漊銫境遇吧心理𧵑𣱆－仍𡥵𠊛𮇜抪他切貝圭鄉吧革命。怞𢪏𧗱風俗咍𡥵𠊛、𥪝作品𧵑金麟些吻𧡊隰洸局𤯩吧𡥵𠊛𧵑廊圭越南隢苦、少寸𦓡吻㤇𠁀；實咃、質樸𦓡聰明、憾擤、才華。𢆥2001金麟得贈𦄂賞茹渃𧗱文學藝術。

『𱙡抇』𱺵傳𠦯出色一𧵑金麟印𥪝集『𡥵㹥醜㖉』（1962）。前身𧵑傳𠦯尼𱺵小說『𥯎寓居』－得𢪏𬆄𢖖󠄁革命𣎃𠔭扔扛𡁎吧失落版草。𢖖󠄁欺和平立徠（1954）、翁迻𠓨𠬠份骨傳𫇰抵𢪏傳𠦯尼。
</div>
<div style="width:61%;float:right;border-left:gray thin dashed;padding-left:1.5%">
Kim Lân (1920 - 2007), tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài, quê ở làng Phù Lưu, xã Tân Hồng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông chỉ được học hết tiểu học, rồi vừa làm thợ sơn guốc, khắc tranh bình phong vừa viết văn. Năm 1944, Kim Lân tham gia Hội Văn hoá cứu quốc, sau đó liên tục hoạt động văn nghệ phục vụ kháng chiến và cách mạng (viết văn, làm báo, diễn kịch, đóng phim).

Tác phẩm chính : ''Nên vợ nên chồng'' (tập truyện ngắn, 1955), ''Con chó xấu xí'' (tập truyện ngắn, 1962).

Kim Lân là cây bút chuyên viết truyện ngắn. Ông thường viết về nông thôn và người nông dân. Ông có những trang viết đặc sắc về phong tục và đời sống làng quê - những thú chơi và sinh hoạt văn hoá cổ truyền của người nông dân vùng đồng bằng Bắc Bộ, được gọi là những "thú đồng quê", "phong lưu đồng ruộng" như : chơi núi non bộ, thả chim, đánh vật, chọi gà,... Ông viết chân thật, xúc động về cuộc sống và người dân quê mà ông hiểu sâu sắc cảnh ngộ và tâm lí của họ - những con người gắn bó tha thiết với quê hương và cách mạng. Dù viết về phong tục hay con người, trong tác phẩm của Kim Lân ta vẫn thấy thấp thoáng cuộc sống và con người của làng quê Việt Nam nghèo khổ, thiếu thốn mà vẫn yêu đời ; thật thà, chất phác mà thông minh, hóm hỉnh, tài hoa. Năm 2001 Kim Lân được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.

''Vợ nhặt'' là truyện ngắn xuất sắc nhất của Kim Lân in trong tập ''Con chó xấu xí'' (1962). Tiền thân của truyện ngắn này là tiểu thuyết ''Xóm ngụ cư'' - được viết ngay sau Cách mạng tháng Tám nhưng dang dở và thất lạc bản thảo. Sau khi hòa bình lập lại (1954), ông đưa vào một phần cốt truyện cũ để viết truyện ngắn này.
</div>
<br clear="all"/>

==文本 VĂN BẢN==
<div style="width:36%;float:left;">
（略份頭：''𠓀其每𣊿𠫾𫜵𧗱、長只𠫾𠬠𨉟、英常𢴉𢝙貝𬉆󠄁𥘷𥪝𥯎寓居。扔度尼、𨑗塘𧗱茹、𠊛些𧡊英𤍊𫥨每𩈘、𨤔𩈘冘昭、𢥈𢠯吧𬉆󠄁𥘷拱膒癒、空𢞂𫥨迍英𡛤。''）

丐𩟡㐌𣼼𦤾𥯎尼自𣅶𱜢。仍家庭自仍漨南定、太平、戴𥴜𬉆󠄁𦀎捧嬖、𢴑𢬢僥𬨠青繿如仍𣈖魔、吧㑲滾卬𬨢寮𢄂。𠊛𣩂如㧴𬓰。空𣇜𤏬𱜢𠊛𥪝廊𠫾𢄂、𠫾𫜵垌空﨤𠀧𦊚丐屍㑲𣌶𨙍邊塘。空氣𪷦𬨠苿𤀔啐𧵑𧅫𥙪吧苿胲𧵑殼𠊛。

𡧲丐景𣋁岑徠爲𩟡渴𧘇、𠬠𣇜𣊿𠊛𥪝𥯎唪𧡊長𧗱貝𠬠𠊛僤婆𡛤。𩈘𪝳固𠬠𨤔之𠯘𡂄恪常。𪝳𠸬噆唭𦬻𠬠𨉟吧𠄩眜時𤏬𬨠垃𨀌。𠊛僤婆𠫾𢖖󠄁𪝳澄𠀧𦊚𨀈。氏𢲩丐𥴗𡥵、頭唏儈𬺗、丐𥶄𧛊藏𱎸𱎸𩂏闃𠫾姅𩈘。氏固𨤔蹾𨅍、㥋𢢆。𠇍𠀲𥘷𡥵𧡊𨓐𫏚𧼋𫥨迍䀡。𢜝衆伮𢴉如𣈜𠓀、長𫏚傍嚴涅𩈘、扐頭𫥨號空平𢚸。

𠇍𠀲𥘷𨅸仃徠、𥆾長、突然固𠀲哠𬨠：

－英長㗒！－長𢮿頭徠。伮徠𢏣𦙶哠𬨠吝𡛤－蔠𱙡諧<ref name="a1">蔠𱙡諧（吶俚）：𠄩𱙡𫯳。 Chông vợ hài (nói lái) : hai vợ chồng.</ref>。

長弼唭。

－佈𩲵。

𠊛僤婆固𨤔𠸋𠹾𡗋。氏皺對𣯡𣮮徠、迻𢬣𬨠潚潚徠衺襖。𨁟四𥯎𢄂𧗱𣊿𪨈殼綀、囂唿。層陣𩙍自𦑃垌𠺙𠓨、拫𠖯。𠄩邊𡉏庯、𠍱𨀎、𣋁喑、空茹𱜢固暎畑、焒。𨑜仍㭲栘、㭲檤𣭃嚏、𣈖仍𠊛𩟡逸除𠫾徠𣼽𨤰如仍𣈖魔。㗂𩿙𨑗𠇍𣘃檤外𡓁𢄂𫇰哠𬨠層回淒切。

𥆾蹺𣈖長吧𣈖𠊛僤婆𨇒蹆𠫾𧗱邊、𠊛𥪝𥯎𨓐𡗋。𣱆𨅸𪥘󠄁𥪝仰𨷯𥆾𫥨𠴞𠾎。形如𣱆拱曉得對份。仍𣟂𩈘嘝郝幽𣋁𧵑𣱆唪𠮨𤎜𠒦𠳾𬨠。固丐之𨓐𨓡吧鮮𠖾𠺙𠓨局𤯩𩟡渴、𣅵𣋁𧘇𧵑𣱆。𠬠𠊛咀𨱽。𠊛恪𡃊時忱𠳨。

－埃蒂𠰚？…咍𱺵𠊛𨑜圭婆俱四㵋𬨠。

－𠁙沛、自𣈜𡀳墓魔翁俱四<ref name="a2">𣅶翁俱四𡀳𤯩。 Lúc ông cụ Tứ còn sống.</ref>固𧡊𣱆幕𱜢𬨠探兜？

－怪𠰚？

唵𠬠𣅶、固𠊛唪徠唭𬨠唷唷。

－咍𱺵𱙡英俱長？𢮁、𫩟𦓡𱙡英俱長實英㛪吖、矓姉些𢢆𢢆咍到底。

－喂𠶅！𡗶𡐙尼𡀳逴丐𧵑𧴱𠁀𧗱。別固𩝺浽僥𤯩過得丐時尼空。

𣱆拱𠲃𣼽。

𠊛僤婆如拱別衆𨒺𠊛些當𥆾杶𪥘󠄁𧗱𱘃𨉟、氏𪨈𢗾憢、蹎呶𨀈𢬢𪥘󠄁𠓨蹎其。𪝳拱別勢、扔𪝳徠𥙩丕𫜵適意𡗋、丐𩈘據儝𬨠自得貝𨉟。

（略𠬠段：''𨑗塘𧗱茹、𠊛僤婆氏𢗾憢、𡀳長時𤍊𫥨適志吧自得。𥓉倘𣱆吶貝僥仍𠳒𢜗𧗱、𢤲慫。''）

氏㥄𣼽蹺𪝳𠓨𥪝茹、丐茹咏悄𨅸揕𧀓𨑗𤗖園𠚐侖𫣑仍𦹷𦹯𤵺。氏倒眜𥆾衆𨒺、丐𦙏𤷍𥼕壖𬨠、搌𠬠㗂咀𨱽。長駸駸𨀈𠓨𥪝茹、𢩮𬌓䉒𧛊𨖅𠬠邊、收𰔫仍𦉗鉢、𧚂襖𨑥耚坌𪥘󠄁𨑗床、𨑜𡐙。𪝳𢮿徠𥆾氏唭唭。

－空固𠊛僤婆、茹𨷯勢蒂。

氏𭞣𠵐唭溂𠖭。長𢯞𢯞𬺗床杶𥒥。

－𱖗低！…𱖗𬺗低、自然…

𠊛僤婆蹺𠳒𪝳𱖗𣼺𬺗𠵐床。𪥘󠄁𠄩唪共𢗾憢。長𨅸哂𬆄𫥨𡧲茹𠬠𣅶、眣𪝳𧡊𢜝𢜝。正𪝳拱空曉哰𪝳𢜝、𪝳壈𥉬𨀈𫏚𠇍𨀈𫥨𡑝𩠓𬨠：

－哰𣋚𫢩婆老𧗱晚勢空別！

𪝳𨗺𨒺歇𧼋𫥨𡉦𨅸𥍎、徠𧼋𠓨𡑝𥆾𥌈𠓨𥪝茹。氏吻𱖗𣼺於𠵐床、𠄩𢬣揞呿呿丐𥴗、𩈘𢠈神。

𪝳擬䏾：「怪哰伮徠𢞂勢𠰚？…溩哰伮徠𢞂勢𠰚？…」。𪝳吐誣噅𠬠𡓁渃渤、𠸬噆唭𠬠𨉟。𥆾氏𱖗𬆄𡧲茹、𦤾𣊾𣇞𪝳吻𡀳㘈㘈如空沛勢。𫥨𪝳㐌固𱙡耒蒂唹？呵！役侈𫥨實𪝳拱空㘈、𪝳拱只尋披尋𠴋兜固𠄩絆、𧘇勢𦓡成𱙡成𫯳…

𠃣𱍿𫢩𪝳車𥟉聯團<ref name="a3">聯團：𠬠組織收搛𥟉朱發哳日於渃些𠓀革命𣎃𠔭𢆥1945。 Liên đoàn : một tổ chức thu gom thóc cho phát xít Nhật ở nước ta trước Cách mạng tháng Tám năm 1945.</ref>𬨠省。每絆過𨷯茹庫徠𧡊𠇍姉𡥵𡛔𱖗𩩩𫥨於蒂。𪝳斷𣱆𱖗蒂抇籺淶籺𫵞、咍埃固功役之噲𦤾時𫜵。𠬠吝𪝳當塸𨉞捁丐車𤙭𥟉𠓨𡾬省、𪝳㗅𠬠句𨔈朱扡𤹘。𪝳㗅哴：

㦖咹𩚵𤽸𠇍𣇞尼！

徠𢩽𦓡𢩽車𤙭貝英、𪡇！

主心𪝳拱拯固意泈嘺姑𱜢、扔𠇍姑𡛔徠據𢩽𦠘姑妸尼𫥨貝𪝳、唭如匿𦕗：

－𠼻英𧘇噲！固㦖咹𩚵𤽸𠇍𣇞時𫥨𢩽車𤙭貝英𧘇！

氏𢏣𠲟：

－固塊𩚵𤽸𠇍𱼓蒂！尼、茹碎㗒、吶實咍吶𢸠蒂。

長𢫑𦙶徠𤢇𣳡洃𨑗𩈘唭。

－實蒂、固蒂時𫥨𣭻𬨠！

氏摓𨅸𧻭、存噂𧼋徠𢩽車朱長。

－㐌實時蒂渚𢜝之、滕𧘇𠰚。－氏𥆁眜、唭㘉。

長適𡗋。自仛生媄𤯰𦤾𣇞、𣗓固𠊛𡥵𡛔𱜢唭貝𪝳情思如勢。

吝次𠄩、長𣃣㨋行歱、𱖗㕵渃於外𨶛𢄂省時氏於兜𭰪𭰪𧼋𦤾。氏𨅸𠓀𩈘𪝳𤷖𨀋吶。

－刁！𠊛勢𦓡刁。

𪝳掁眜𥆾氏、空曉。實𫥨𣅶𧘇𪝳拱𣗓認𫥨氏𱺵埃。𣋚𫢩氏𧛊過、襖裙𪭥𥯒如坥𧍉、氏𤷍執𠳾𠫾、𨑗丐𣟂𩈘𦧜𦓿繿哳只𡀳𧡊𠄩𡥵眜。

－𣋚𧘇𣱾𣱾丐𠵘𭉑𬺗、勢𦓡𠅒𩈘。

啊、𪝳𢖵𫥨耒、𪝳𠽌𠰘唭。

－𠁙𣋚𧘇時𣋚𫢩丕。尼哘𱖗𬺗咹𠰳𦺓㐌。

－固咹之時咹、𠁙咹𦺓。

氏吻𨅸𢏣𠲟𠓀𩈘𪝳。

－蒂、㦖咹之時咹。

𪝳𢯞𢯞𠓨襊。

－嚦𠳝俱<ref name="a4">嚦𠳝俱（㗂法陪、𢯖詞『riche』（𢀭固）吧『beaucoup』（𡗉））：𡗉錢。 Rích bỡ cu (tiếng Pháp bồi, ghép từ ''riche'' (giàu có) và ''beaucoup'' (nhiều)) : nhiều tiền.</ref>、𠼯！

𠄩𡥵眜𣹞渨𧵑氏即時𤏬𬨠、氏噋打：

－咹實呀！𢮁咹時咹𢜝之。

勢𱺵氏𱖗蹉𬺗、咹實。氏㩒頭咹𠬠𥊝𦊚鉢餅𤒘連拯𡀯𠻀之。咹歱氏擒𨂔對箸𢯵卬𠰘、咀：

－呵、𤯆！𨤔姉𧘇𧡊紇錢時𠬃佈。

𪝳唭：

－𫜵啲之固𱙡。尼吶𢴉渚固𧗱貝伵時𫥨捃行𬨠車耒共𧗱。

吶勢長拱想𱺵吶𢴉、埃㘈氏𧗱實。㵋頭英払拱譔、擬：𥟉𥺊尼𦤾丐身𨉟拱𠁙別固𩝺浽空、徠𡀳𭢌䙜<ref name="a5">𭢌䙜：𫼳添、𦁽絆添𠓨𨉟𠬠丐之𠸋攑𫥨得。 Đèo bòng : mang thêm, vướng bận thêm vào mình một cái gì khó gỡ ra được.</ref>。𢖖󠄁空別擬勢𱜢𪝳𠷌𦧜𠬠丐：

－職、偈！

𣋚𧘇𪝳迻氏𠓨𢄂省𠬃錢𫥨𧷸朱氏丐𥴗𡥵撜𠄧次𢳝伆吧𫥨行𩚵打𠬠𩛷實𩛂𩚯耒共𢩽車𤙭𧗱…

長眣𨅸仃徠、𢠯𦖻𦖑。外頭𡉦固㗂𠊛哅响𠯖、𠬠婆老自外𫭧椥𢃈控𠫾𠓨。婆老𣃣𠫾𣃣𡀫稟併算之𥪝𠰘。𧡊媄、長嗂𬨠如𠬠𠀲𥘷、吧噲貝𠓨𥪝茹：

－𡠄㐌𧗱蒂！

𪝳𮞶達𧼋𫥨迍。

－𣋚𫢩哰𡠄𧗱晚勢！𫜵碎待𤎏𪥘󠄁𦛌。

婆俱四扖𥅘𠄩𡥵眜𥆾長、踸臘𠳨。

－固役之勢丕？

－時𡠄哘據𠓨𥪝茹㐌𱜢。

婆老𪶏𤂧𨀈蹺𡥵𠓨𥪝茹。𦤾𡧲𡑝婆老𨅸𨄉徠、婆老𪨈愕然欣。怪、哰徠固𠊛僤婆𱜢於𥪝𧘇𠰚？𠊛僤婆𱜢徠𨅸𬆄頭床僶𡥵𨉟勢其？哰徠嘲𨉟憑𡠄？空沛𡥵丐濁𦓡。埃勢𠰚？婆老熻𥉪笈眜朱扡㒄爲自𠮨婆老𧡊眜𨉟㒄𫥨時沛。婆老𥆾技𠊛僤婆吝𡛤、吻𣗓認𫥨𠊛𱜢。婆老𢮿徠𥆾𡥵𤍊意空曉。

長鮮唭：

－時𡠄哘𠓨𱖗𬨠床𬨠𩷉埕篆丐㐌𱜢。

婆老𤇥忣𨀈𠓨。𠊛僤婆想婆老𫅷𪥘󠄁、𦖡𥋷、氏拮㗂嘲吝𡛤：

－𡠄㐌𧗱吖！

嗚咍、勢𱺵勢𱜢𠰚？婆老𠺚𡂷𱖗𬺗床。長𠯅媄：

－𠼻茹碎伮嘲𡠄。

𧡊媄吻𣗓曉、𪝳𨀈徠近吶接：

－茹碎伮㵋𧗱𫜵伴貝碎蒂𡠄吖！衆碎沛緣沛劫貝僥…拯過伮拱𱺵丐數𪥘󠄁…

婆老儈頭𠲃𣼽。婆老曉耒。𢚸𠊛媄隢苦𧘇𡀳曉𫥨別包饒機事、𣃣哀怨𣃣㤕傷朱數劫𠀲𡥵𨉟。𠶅喂、𠊛些𥩯𱙡嫁𫯳朱𡥵𱺵𣅶𥪝茹咹𢧚𫜵浽、仍懞生𡥵𤯰丐𢲫𩈘𢖖󠄁尼。𡀳𨉟時…𥪝𠴜眜兼𣲹𧵑婆𠯇𬺗𠄩𣳔渃眜…別哴衆伮固𩝺浽僥𤯩過得𩂀𩟡渴尼空。

婆老𡃊咀𨱽仰𬨠、冘冘𥆾𠊛僤婆。氏儈𩈘𬺗、𢬣紋撝衺襖㐌𧛊𦫘。婆老𥆾氏吧婆擬：𠊛些固﨤𨀈𠸋𫩒、𩟡苦尼、𠊛些㵋𥙩𦤾𡥵𨉟。𦓡𡥵𨉟㵋固𱙡得…催時本分婆𱺵媄、婆㐌拯𢥈𢠯得朱𡥵…𠶣𫥨𦓡過𠺌得丐遭段<ref name="a6">遭段（詞古）：時𣇜、階段。 Tao đoạn (từ cổ) : thời buổi, giai đoạn.</ref>尼時僶𡥵婆拱固𱙡、伮安皮伮、拯𠶣𫥨翁𡗶扒𣩂拱沛𠹾渚別勢𱜢𦓡𢥈朱歇得。

婆老𡃊𠱆响𠬠㗂、珥瓖吶貝「娘妯㵋」：

－𢮁、催時各𡥵㐌沛緣沛劫貝僥、𡠄拱𢜠𢚸…

長咀打𠴋𠬠丐、𦙏珥𠳾𠫾。𪝳𠯖𡃊𠬠㗂、𨀈層𨀈𨱽𫥨𡑝。婆俱四吻慈遜接𠳒：

－茹些時隢𡥵吖。𱙡𫯳衆𠋥料𦓡保僥𫜵咹。耒𫥨𠶣𦓡翁𡗶朱可…別勢𱜢𠼯𡥵、埃𢀭𠀧𣱆、埃𠸋𠀧𠁀？固𫥨時耒𡥵丐衆𠋥𧗱𢖖󠄁。

婆老冘冘𥆾𫥨外。𣈖𣋁𠆳𥙩𠄩𡥵眜。外賒𣳔瀧𤏬𤽸捥曲𥪝𦑃垌𣋁。苿炪埬稔<ref name="a7">於低、仍茹固𠊛𣩂、爲過隢－空固錢𧷸香、㐌炪埬稔傦固𤌋抵𨁰𠫾死氣。 Ở đây, những nhà có người chết, vì quá nghèo - không có tiền mua hương, đã đốt đống rấm cốt có khói để xua đi tử khí.</ref>於仍茹固𠊛𣩂蹺𩙍倘𠓨𤋸哷。婆老咀珥𫥨𠬠唏𨱽。婆老擬𦤾翁老、擬𦤾𠀲𡥵𡛔𠃝。婆老擬𦤾局𠁀極苦𨱽滕滕𧵑𨉟。𱙡𫯳衆伮𥙩僥、局𠁀衆伮料固欣佈媄𠓀其空？…

－𡥵𱖗𬺗低。𱖗𬺗低朱扡痗蹎。

婆老𥆾𠊛僤婆、𢚸𣹓傷㤕。伮𣊾𣇞𱺵妯𱺵𡥵𥪝茹耒。𠊛僤婆𡃊𨃽蹢、氏吻𢬱㨥𨅸元𡊲𫇰。婆老下隰𠰩𬺗親密：

－計固𫥨𫜵得𡌽𠀧鎫時沛蒂、扔茹𨉟隢、拱𠁙埃𠊛些執抇之丐𣅶尼。傦𫜵哰衆𠋥和順𱺵𡠄𢜠耒。𢆥𫢩時𩟡𫰅蒂。衆𠋥𥙩僥𣅶尼、𡠄傷過…

婆俱喭𠳒空吶得𡛤、渃眜據沚𬺗𠖿𠖿。

（略𠬠段：''景家庭𠓀𣅶𠫾𥄬；𱙡𫯳長𪽄崇拯別吶之；固㗂噓哭𦕟𦤾自𱘃仍茹固𠊛𣩂𩟡。''）

𤏬𣋚𢖖󠄁、𩈘𡗶𬨠平𡥵塙、長㵋𠭤𧻭。𥪝𠊛淹噯𠻴𢣻如𠊛𣃣於𥪝𥋏𢠩𠫾𫥨。役𪝳固𱙡𦤾𣋚𫢩𪝳吻𡀳𢣸𠵫如空沛。

𪝳𬗵𠄩𢬣𢖖󠄁𨉞𠻴賞𨀈𫥨𡑝。暎𣌝𣇜𤏬𬁒夏𤏬𤆷洷𠓨𠄩𡥵眜𡀳𨐮茌𧵑𪝳。𪝳𩅀𩅀連回𠇍丐、吧唪𣃣眣認𫥨、衆𨒺𨉟固丐之𣃣𠊝𢷮㵋渼、恪𨓐。茹𨷯、𡑝園𣋚𫢩調得𢭯削、收𰔫滌仕袞抗。𠇍隻裙襖𧛊如坥𧍉吻𥾸九𱑕年<ref name="a8">九𱑕年（口語）：𱍿、𡗉𢆥；於低意吶裙襖抵𱍿空𣾹𱡃、𤇨放。 Khươm mươi niên (khẩu ngữ) : lâu, nhiều năm ; ở đây ý nói quần áo để lâu không giặt giũ, phơi phóng.</ref>於𠬠𧣳茹㐌𧡊𨑻𫥨𡑝烘。𠄩丐坱<ref name="a9">坱：𣘊撜渃憑𡑲。 Ang : đồ đựng nước bằng gốm.</ref>渃吻抵枯𢏣於𨑜㭲椳㐌𠻨渃𣹓浥浥。埬𧅫𡍜縱膨𬆄𡓃𠫾㐌㧾滌。

外園𠊛媄當𫙛𠜮𱒺仍筫𦹯𠚐𩜠𢬨。𱙡𪝳𢭯徠丐𡑝、㗂䇛層㦉叫孱呹𨑗𩈘𡐙。景象實單簡、平常扔對貝𪝳徠窒沁𤀏感動。唪然𪝳𧡊𪝳傷㤇𮇜抪貝丐茹𧵑𪝳𨓐𨓡。𪝳㐌固𠬠家庭。𪝳仕共𱙡生𡥵𤯰丐於蒂。丐茹如丐坥𤋾𩂏𩄎𩂏𣌝。𠬠源𢝙暢、奮振突兀𣼼汲𥪝𢚸。𣊾𣇞𪝳㵋𧡊𪝳𢧚𠊛、𪝳𧡊𪝳固本分沛𢥈𢠯朱𱙡𡥵𢖖󠄁尼。𪝳駸駸𧼋𫥨𡧲𡑝、𪝳拱㦖𫜵𠬠役之抵與份修𢯢徠間茹。

婆俱四眣𧡊𡥵𤳆㐌𧻭、婆老珥瓖𠸒娘妯：

－英𧘇𧻭耒蒂。𡥵𠫾𰔫𩚵咹拯晚。

－𠳐。

𠊛僤婆㥄𣼽𠫾𠓨𥪝𤇮。長𥈶氏𣋚𫢩恪𡗋、𤑟𤉜𱺵𠊛僤婆賢厚倲墨空𡀳𨤔之𠶅𠹗𥵾𫐮<ref name="a10">𠶅𠹗𥵾𫐮：吶𠹌矴𥒥、䣷訛（債義貝𪶋揚、禮法）。 Chao chát chỏng lỏn : nói năng đanh đá, chua ngoa (trái nghĩa với dịu dàng, lễ phép).</ref>如𠇍吝長﨤於外省。空別固沛爲㵋𫜵妯𦓡氏修志𫜵咹空？婆媄長拱珥恁、鮮醒恪𣈜常、丐𩈘𤷰𧴋幽暗𧵑婆𤎜𠒦𠳾𬨠。婆老駸𢷂收𰔫、𢭯削茹𨷯。形如埃乃調固意擬哴收攝𨷯茹朱光𩱻、𡋂䌰時局𠁀𣱆固体恪𠫾、𫜵咹固機撳可欣。

𩛷𩚵𣈜𩟡矓實慘害。𡧲丐𥬎𧛊固獨𠬠菻蔞荎採𦇒、吧𠬠𥐨𪉥咹貝𥹙、扔𪥘󠄁茹調咹窒𤯆令。婆俱𣃣咹𣃣計𡀯𫜵咹、家景貝𡥵妯。婆老吶全𡀯𢝙、全𡀯充暢𧗱𢖖󠄁尼：

－長吖。欺𱜢固錢些𧷸𥙩對𪃿。𠋺併哴丐𡊲頭𤇮其𫜵丐㮔𪃿時便過。尼𥋓𠫾𥋓徠𠁙𠇍𦓡固𬆄僤𪃿朱𦓡䀡…

長只𠳐。長𠳐窒𠺿𠺿。𣗓包𣇞𥪝茹尼媄𡥵徠嘾𤋾、和合如勢。句𡀯𥪝𩛷咹當陀𢝙唪凝徠。𦉗𥹙𨁦𣶈、每𠊛得固𨉞𨉞𠄩鉢㐌歇𣼴。

婆老迭𥐨鉢𬺗、𥆾𠄩𡥵𢝙𨤔：

－衆𠋥待𡠄呀。𠋺固丐尼咍𡗋𠼻。

婆老𮞶達𧼋𬺗𤇮、禮米𣵮𫥨𠬠丐鈉𤌋扑𬨠霓𩂁。婆老撻丐鈉𬺗邊𧣲𥬎𩚵、擒丐楳𣃣𢭴𢭴𣃣唭。

－𥻹蒂。－婆老𢪷𫥨𠬠鉢－𥻹券<ref name="a11">𥻹券：𠬠次𥻹𤯆、𤍇憑豆青（𣲠滌𤿭）實軟；低𱺵格噲𧵑漨圭金麟、仍坭恪噲𱺵『𥻹𤇌』。 Chè khoán : một thứ chè ngon, nấu bằng đậu xanh (đãi sạch vỏ) thật nhuyễn ; đây là cách gọi của vùng quê Kim Lân, những nơi khác gọi là ''chè kho''.</ref>蒂、𤯆到底𠼻。

𠊛𡥵妯迍𥙩丐鉢、迻𬨠眜𥆾、𠄩𡥵眜氏𣋁徠。氏恬然吧𠓨𠰘。長擒丐鉢次𠄩媄迻朱、𠊛媄吻鮮唭、噋打。

－擒蒂𠋥吖、𠻑。𤯆到底、據㧗咹𦓡䀡。𥯎些塊茹𡀳𠁙固𥽇𦓡咹蒂。

長擒對箸、𠞡𠬠𠰳𠬃𫏚𠓨𠰘。𩈘𪝳𦀹𬆄徠、𠰳𥽇䔲𠹗吧喭播𥪝𦙶。𩛷𩚵自蒂空埃吶句之、𣱆㩒頭咹朱歱吝、𣱆𠬉𥆾𩈘僥。𠬠餒𢢇㘋蹥𠓨心智𤗆𠊛。

外亭唪𣾶𬨠𠬠回𤿰、拵𡏽、𫏚𨁱。僤𩿙𨑗仍𣘃檤高㟮𡻋外𡓁𢄂惚恍𢒎呋𬨠、𫅤成層𡌽𢒎𪷦𨑗𡋂𡗶如仍𡌽𩄲黰。

𠊛𡥵妯𡃊咀𨱽、氏吶哩𡭺𥪝𠰘：

－𤿰之蒂、𡠄𠰚？

－𤿰促稅蒂。滕時伮扒𣑺𦰣、滕時伮扒㨂稅。𡗶𡐙尼空𢡠㐌𤯩過得兜各𡥵吖…－婆老𥋓𫏚𫥨外。婆老空噉抵𡥵妯𥆾𧡊婆哭。

𠊛𡥵妯固𨤔𨓐𡗋、氏𡀫稟：

－於低吻沛㨂稅𠼻啊？

唵𣼽𠬠𣅶氏徠接：

－𨑗墁太原、北江𠊛些空𠹾㨂稅𡛤兜。𠊛些𡀳破𪥘󠄁庫𥟉𧵑日、𢺹朱𠊛𩟡𡛤蒂。

長神𩈘𫥨擬𠿿。丐𩈘𫰅𡘯𠹰徠、𠸋冘冘。𠰳𥽇唅𥪝𠰘𪝳㐌粑𫥨𠹗掇…𪝳當擬𦤾仍𠊛破庫𥟉日。

長𠳨𫏚𥪝𠰳咹：

－越盟沛空？

－𢮁、哰茹別？

長空㨋𠳒。𥪝意擬𧵑𪝳挬現𫥨景仍𠊛隢𩟡𩆢𩆢捁僥𠫾𨑗堤𣙫。滕𠓀固蘿旗𧹻𫰅𡗋。

𣋚𧘇𪝳𱧧𠴏𦖑𠊛些吶𣱆𱺵越盟蒂。𣱆𠫾劫𥟉蒂。長空曉之𢜝過、捁𫏚車𥟉𧵑聯團𤎕𦑃垌𠫾𡓃恪。

啊𫥨𣱆𠫾破庫𥟉𢺹朱𠊛𩟡。自𠮨𪝳𧡊恩恨、惜𱞁𪷦噅、𠸋曉。

外亭㗂𤿰促稅吻拵𡏽。媄吧𱙡長㐌捹箸𨅸𧻭。

𥪝腛長吻𧡊𡌽𠊛𩟡吧蘿旗𧹻𢒎𭡚𢭿…

（『傳𠦯越南1945－1985』茹出版教育、1985）
</div>
<div style="width:61%;float:right;border-left:gray thin dashed;padding-left:1.5%">
(Lược phần đầu : ''Trước kia mỗi chiều đi làm về, Tràng chỉ đi một mình, anh thường đùa vui với lũ trẻ trong xóm ngụ cư. Nhưng độ này, trên đường về nhà, người ta thấy anh tỏ ra mỗi mặt, vẻ mặt đăm chiêu, lo lắng và lũ trẻ cũng ủ rũ, không buồn ra đón anh nữa.'')

Cái đói đã tràn đến xóm này từ lúc nào. Những gia đình từ những vùng Nam Định, Thái Bình, đội chiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau lên xanh xám như những bóng ma, và nằm ngổn ngang khắp lều chợ. Người chết như ngả rạ. Không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm đồng không gặp ba bốn cái thây nằm còng queo bên đường. Không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người.

Giữa cái cảnh tối sầm lại vì đói khát ấy, một buổi chiều người trong xóm bỗng thấy Tràng về với một người đàn bà nữa. Mặt hắn có một vẻ gì phớn phở khác thường. Hắn tủm tỉm cười nụ một mình và hai mắt thì sáng lên lấp lánh. Người đàn bà đi sau hắn chừng ba bốn bước. Thị cắp cái thúng con, đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng nghiêng che khuất đi nửa mặt. Thị có vẻ rón rén, e thẹn. Mấy đứa trẻ con thấy lạ vội chạy ra đón xem. Sợ chúng nó đùa như ngày trước, Tràng vội vàng nghiêm nét mặt, lắc đầu ra hiệu không bằng lòng.

Mấy đứa trẻ đứng dừng lại, nhìn Tràng, đột nhiên có đứa gào lên :

- Anh Tràng ơi ! - Tràng quay đầu lại. Nó lại cong cổ gào lên lần nữa - Chông vợ hài<ref name="a1"/>.

Tràng bật cười :

- Bố ranh !

Người đàn bà có vẻ khó chịu lắm. Thị nhíu đôi lông mày lại, đưa tay lên xóc xóc lại tà áo. Ngã tư xóm chợ về chiều càng xác xơ, heo hút. Từng trận gió từ cánh đồng thổi vào, ngăn ngắt. Hai bên dãy phố, tắp sụp, tối om, không nhà nào có ánh đèn, lửa. Dưới những gốc đa, gốc gạo xù xì, bóng những người đói dật dờ đi lại lặng lẽ như những bóng ma. Tiếng quạ trên mấy cây gạo ngoài bãi chợ cũ gào lên từng hồi thê thiết.

Nhìn theo bóng Tràng và bóng người đàn bà lủi thủi đi về bên, người trong xóm lạ lắm. Họ đứng cả trong ngưỡng cửa nhìn ra bàn tán. Hình như họ cũng hiểu được đôi phần. Những khuôn mặt hốc hác u tối của họ bỗng dưng rạng rỡ hẳn lên. Có cái gì lạ lùng và tươi mát thổi vào cuộc sống đói khát, tăm tối ấy của họ. Một người thở dài. Người khác khẽ thì thầm hỏi :

- Ai đấy nhỉ ?... Hay là người dưới quê bà cụ Tứ mới lên ?

- Chả phải, từ ngày còn mồ ma ông cụ Tứ<ref name="a2"/> có thấy họ mạc nào lên thăm đâu.

- Quái nhỉ ?

Im một lúc, có người bỗng lại cười lên rung rúc.

- Hay là vợ anh cu Tràng ? Ừ, khéo mà vợ anh cu Tràng thật anh em ạ, trông chị ta thèn thẹn hay đáo để.

- Ôi chao ! Giời đất này còn rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này không ?

Họ cũng nín lặng.

Người đàn bà như cũng biết xung quanh người ta đang nhìn đòn cả về phía mình, thị càng ngượng nghịu, chân nọ bước díu cả vào chân kia. Hắn cũng biết thế, nhưng hắn lại lấy vậy làm thích ý lắm, cái mặt cứ vênh lên tự đắc với mình.

(Lược một đoạn : ''Trên đường về nhà, người đàn bà thị ngượng nghịu, còn Tràng thì tỏ ra thích chí và tự đắc. Thình thoảng họ nói với nhau những lời vụng về, lúng túng.'')

Thị lẳng lặng theo hắn vào trong nhà, cái nhà vắng teo đứng rúm ró trên mảnh vườn mọc lổn nhổn những bụi cỏ dại. Thị đảo mắt nhìn xung quanh, cái ngực gầy lép nhô lên, nén một tiếng thở dài. Tràng xăm xăm bước vào trong nhà, nhắc tấm phên rách sang một bên, thu dọn những niêu bát, xống áo vứt bừa bộn cả trên giường, dưới đất. Hắn quay lại nhìn thị cười cười :

- Không có người đàn bà, nhà cửa thế đấy !

Thị nhếch mép cười nhạt nhẽo. Tràng vỗ vỗ xuống giường đòn đá :

- Ngồi đây !... Ngồi xuống đây, tự nhiên...

Người đàn bà theo lời hắn ngồi mớm xuống mép giường. Cả hai bỗng cùng ngượng nghịu. Tràng đứng tây ngay ra giữa nhà một lúc, chợt hắn thấy sờ sợ. Chính hắn cũng không hiểu sao hắn sợ, hắn lấm lét bước vội mấy bước ra sân gật lên :

- Sao hôm nay bà lão về muộn thế không biết !

Hắn loanh quanh hết chạy ra ngõ đứng ngóng, lại chạy vào sân nhìn trộm vào trong nhà. Thị vẫn ngồi mớm ở mép giường, hai tay ôm khư khư cái thúng, mặt bần thần.

Hắn nghĩ bụng : "Quái sao nó lại buồn thế nhỉ ?... Ồ sao nó lại buồn thế nhỉ ?...". Hắn nhổ vu vơ một bãi nước bọt, tủm tỉm cười một mình. Nhìn thị ngồi ngay giữa nhà, đến bây giờ hắn vẫn còn ngờ ngợ như không phải thế. Ra hắn đã có vợ rồi đấy ư ? Hà ! Việc xảy ra thật hắn cũng không ngờ, hắn cũng chỉ tầm phơ tầm phào đâu có hai bận, ấy thế mà thành vợ thành chồng...

Ít lâu nay hắn xe thóc Liên đoàn<ref name="a3"/> lên tỉnh. Mỗi bận qua cửa nhà kho lại thấy mấy chị con gái ngồi vêu ra ở đấy. Hắn đoán họ ngồi đấy nhặt hạt rơi hạt vãi, hay ai có công việc gì gọi đến thì làm. Một lần hắn đang gò lưng kéo cái xe bò thóc vào dốc tỉnh, hắn hò một câu chơi cho đỡ nhọc. Hắn hò rằng :

Muốn ăn cơm trắng mấy giờ này !

Lại đẩy mà đẩy xe bò với anh, nì !

Chủ tâm hắn cũng chẳng có ý chòng ghẹo cô nào, nhưng mấy cô gái lại cứ đẩy vai cô ả này ra với hắn, cười như nắc nẻ :

- Kìa anh ấy gọi ! Có muốn ăn cơm trắng mấy giờ thì ra đẩy xe bò với anh ấy !

Thị cong cớn :

- Có khối cơm trắng mấy giò đấy ! Này, nhà tôi ơi, nói thật hay nói khoác đấy ?

Tràng ngoái cổ lại vuốt mồ hôi trên mặt cười :

- Thật đấy, có đấy thì ra mau lên !

Thị vùng đứng dậy, tòn ton chạy lại đẩy xe cho Tràng.

- Đã thật thì đấy chứ sợ gì, đằng ấy nhỉ. - Thị liếc mắt, cười tít.

Tràng thích lắm. Từ cha sinh mẹ đẻ đến giờ, chưa có người con gái nào cười với hắn tình tứ như thế.

Lần thứ hai, Tràng vừa trả hàng xong, ngồi uống nước ở ngoài cổng chợ tỉnh thì thị ở đâu sầm sập đến. Thị đứng trước mặt hắn sưng sỉa nói :

- Điêu ! Người thế mà điêu !

Hắn giương mắt nhìn thị, không hiểu. Thật ra lúc ấy hắn cũng chưa nhận ra thị là ai. Hôm nay thị rách quá, áo quần tả tơi như tổ đỉa, thị gầy sọp hẳn đi, trên cái khuôn mặt lưỡi cày xám xịt chỉ còn thấy hai con mắt.

- Hôm ấy leo lẻo cái mồm hẹn xuống, thế mà mất mặt.

À, hắn nhớ ra rồi, hắn toét miệng cười.

- Chả hôm ấy thì hôm nay vậy. Này hẵng ngồi xuống ăn miếng giầu đã.

- Có ăn gì thì ăn, chả ăn giầu.

Thị vẫn đứng cong cớn trước mặt hắn.

- Đấy, muốn ăn gì thì ăn.

Hắn vỗ vỗ vào túi.

- Rích bỡ cu<ref name="a4"/>, hở !

Hai con mắt trũng hoáy của thị tức thì sáng lên, thị đon đả :

- Ăn thật nhá ! Ừ ăn thì ăn sợ gì.

Thế là thị ngồi sà xuống, ăn thật. Thị cắm đầu ăn một chặp bốn bát bánh đúc liền chẳng chuyện trò gì. Ăn xong thị cầm dọc đôi đũa quệt ngang miệng, thở :

- Hà, ngon ! Vẻ chị ấy thấy hụt tiền thì bỏ bố.

Hắn cười :

- Làm đếch gì có vợ. Này nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về.

Nói thế Tràng cũng tưởng là nói đùa, ai ngờ thị về thật. Mới đầu anh chàng cũng chọn, nghĩ : thóc gạo này đến cái thân mình cũng chả biết có nuôi nổi không, lại còn đèo bòng<ref name="a5"/>. Sau không biết nghĩ thế nào hắn tặc lưỡi một cái :

- Chậc, kệ !

Hôm ấy hắn đưa thị vào chợ tỉnh bỏ tiền ra mua cho thị cái thúng con đựng vài thứ lặt vặt và ra hàng cơm đánh một bữa thật no nê rồi cùng đẩy xe bò về...

Tràng chợt đứng dừng lại, lắng tai nghe. Ngoài đầu ngõ có tiếng người húng hắng ho, một bà lão từ ngoài rặng tre lọng khọng đi vào. Bà lão vừa đi vừa lẩm bẩm tính toán gì trong miệng. Thấy mẹ, Tràng reo lên như một đứa trẻ, và gọi với vào trong nhà :

- U đã về đấy !

Hắn lật đật chạy ra đón.

- Hôm nay sao u về muộn thế ! Làm tôi đợi nóng cả ruột.

Bà cụ Tứ nhấp nháy hai con mắt nhìn Tràng, chậm chạp hỏi :

- Có việc gì thế vậy ?

- Thì u hẵng cứ vào trong nhà đã nào.

Bà lão phập phồng bước theo con vào trong nhà. Đến giữa sân bà lão đứng sững lại, bà lão càng ngạc nhiên hơn. Quái, sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ ? Người đàn bà nào lại đứng ngay đầu giường thằng con mình thế kia ? Sao lại chào mình bằng u ? Không phải con cái Đục mà. Ai thế nhỉ ? Bà lão hấp háy cặp mắt cho đỡ nhoèn vì tự dưng bà lão thấy mắt mình nhoèn ra thì phải. Bà lão nhìn kĩ người đàn bà lần nữa, vẫn chưa nhận ra người nào. Bà lão quay lại nhìn con tỏ ý không hiểu.

Tràng tươi cười :

- Thì u hẵng vào ngồi lên giường lên giếc chĩnh chện cái đã nào.

Bà lão lập cập bước vào. Người đàn bà tưởng bà lão già cả, điếc lác, thị cất tiếng chào lần nữa :

- U đã về ạ !

Ô hay, thế là thế nào nhỉ ? Bà lão băn khoăn ngồi xuống giường. Tràng nhắc mẹ :

- Kìa nhà tôi nó chào u.

Thấy mẹ vẫn chưa hiểu, hắn bước lại gần nói tiếp :

- Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ ! Chúng tôi phải duyên phải kiếp với nhau... Chẳng qua nó cũng là cái số cả...

Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì... Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt... Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không.

Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà áo đã rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ : Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được... Thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo lắng được cho con... May ra mà qua khỏi được cái tao đoạn<ref name="a6"/> này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề nó, chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được ?

Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với "nàng dâu mới" :

- Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng...

Tràng thở đánh phào một cái, ngực nhẹ hẳn đi. Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước dài ra sân. Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời :

- Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông giời cho khá... Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời ? Có ra thì rồi con cái chúng mày về sau.

Bà lão đăm đăm nhìn ra ngoài. Bóng tối trùm lấy hai con mắt. Ngoài xa dòng sông sáng trắng uốn khúc trong cánh đồng tối. Mùi đốt đống rấm<ref name="a7"/> ở những nhà có người chết theo gió thoảng vào khét lẹt. Bà lão thở nhẹ ra một hơi dài. Bà lão nghĩ đến ông lão, nghĩ đến đứa con gái út. Bà lão nghĩ đến cuộc đời cực khổ dài đằng đẵng của mình. Vợ chồng chúng nó lấy nhau, cuộc đời chúng nó liệu có hơn bố mẹ trước kia không ?...

- Con ngồi xuống đây. Ngồi xuống đây cho đỡ mỏi chân.

Bà lão nhìn người đàn bà, lòng đầy thương xót. Nó bây giờ là dâu là con trong nhà rồi. Người đàn bà khẽ nhúc nhích, thị vẫn khép nép đứng nguyên chỗ cũ. Bà lão hạ thấp giọng xuống thân mật :

- Kể có ra làm được đám ba mâm thì phải đấy, nhưng nhà mình nghèo, cũng chả ai người ta chấp nhặt chi cái lúc này. Cốt làm sao chúng mày hoà thuận là u mừng rồi. Năm nay thì đói to đấy. Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá...

Bà cụ nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt cứ chảy xuống ròng ròng.

(Lược một đoạn : ''Cảnh gia đình trước lúc đi ngủ ; vợ chồng Tràng sượng sùng chẳng biết nói gì ; có tiếng hờ khóc vẳng đến từ phía những nhà có người chết đói.'')

Sáng hôm sau, mặt trời lên bằng con sào, Tràng mới trở dậy. Trong người êm ái lửng lơ như người vừa ở trong giấc mơ đi ra. Việc hắn có vợ đến hôm nay hắn vẫn còn ngỡ ngàng như không phải.

Hắn chắp hai tay sau lưng lững thững bước ra sân. Ánh nắng buổi sáng mùa hè sáng loá xói vào hai con mắt còn cay sè của hắn. Hắn chớp chớp liên hồi mấy cái, và bỗng vừa chợt nhận ra, xung quanh mình có cái gì vừa thay đổi mới mẻ, khác lạ. Nhà cửa, sân vườn hôm nay đều được quét tước, thu dọn sạch sẽ gọn gàng. Mấy chiếc quần áo rách như tổ đỉa vẫn vắt khươm mươi niên<ref name="a8"/> ở một góc nhà đã thấy đem ra sân hong. Hai cái ang<ref name="a9"/> nước vẫn để khô cong ở dưới gốc ổi đã kín nước đầy ăm ắp. Đống rác mùn tung bành ngay lối đi đã hót sạch.

Ngoài vườn người mẹ đang lúi húi giẫy những búi cỏ mọc nham nhở. Vợ hắn quét lại cái sân, tiếng chổi từng nhát kêu sàn sạt trên mặt đất. Cảnh tượng thật đơn giản, bình thường nhưng đối với hắn lại rất thấm thía cảm động. Bỗng nhiên hắn thấy hắn thương yêu gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng. Hắn đã có một gia đình. Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấy. Cái nhà như cái tổ ấm che mưa che nắng. Một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng. Bây giờ hắn mới thấy hắn nên người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này. Hắn xăm xăm chạy ra giữa sân, hắn cũng muốn làm một việc gì để dự phần tu sửa lại căn nhà.

Bà cụ Tứ chợt thấy con giai đã dậy, bà lão nhẹ nhàng bảo nàng dâu :

- Anh ấy dậy rồi đấy. Con đi dọn cơm ăn chẳng muộn.

- Vâng.

Người đàn bà lẳng lặng đi vào trong bếp. Tràng nom thị hôm nay khác lắm, rõ ràng là người đàn bà hiền hậu đúng mực không còn vẻ gì chao chát chỏng lỏn<ref name="a10"/> như mấy lần Tràng gặp ở ngoài tỉnh. Không biết có phải vì mới làm dâu mà thị tu chí làm ăn không ? Bà mẹ Tràng cũng nhẹ nhõm, tươi tỉnh khác ngày thường, cái mặt bủng beo u ám của bà rạng rỡ hẳn lên. Bà lão xăm xắn thu dọn, quét tước nhà cửa. Hình như ai nấy đều có ý nghĩ rằng thu xếp cửa nhà cho quang quẻ, nền nếp thì cuộc đời họ có thể khác đi, làm ăn có cơ khấm khá hơn.

Bữa cơm ngày đói trông thật thảm hại. Giữa cái mẹt rách có độc một lùm rau chuối thái rối, và một đĩa muối ăn với cháo, nhưng cả nhà đều ăn rất ngon lành. Bà cụ vừa ăn vừa kể chuyện làm ăn, gia cảnh với con dâu. Bà lão nói toàn chuyện vui, toàn chuyện sung sướng về sau này :

- Tràng ạ. Khi nào có tiền ta mua lấy đôi gà. Tao tính rằng cái chỗ đầu bếp kia làm cái chuồng gà thì tiện quá. Này ngoảnh đi ngoảnh lại chả mấy mà có ngay đàn gà cho mà xem...

Tràng chỉ vâng. Tràng vâng rất ngoan ngoãn. Chưa bao giờ trong nhà này mẹ con lại đầm ấm, hoà hợp như thế. Câu chuyện trong bữa ăn đang đà vui bỗng ngưng lại. Niêu cháo lõng bõng, mỗi người được có lưng lưng hai bát đã hết nhẵn.

Bà lão dặt đĩa bát xuống, nhìn hai con vui vẻ :

- Chúng mày đợi u nhá. Tao có cái này hay lắm cơ.

Bà lão lật đật chạy xuống bếp, lễ mễ bưng ra một cái nồi khói bốc lên nghi ngút. Bà lão đặt cái nồi xuống bên cạnh mẹt cơm, cầm cái môi vừa khuấy khuấy vừa cười :

- Chè đấy. - Bà lão múc ra một bát - Chè khoán<ref name="a11"/> đấy, ngon đáo để cơ.

Người con dâu đón lấy cái bát, đưa lên mắt nhìn, hai con mắt thị tối lại. Thị điềm nhiên và vào miệng. Tràng cầm cái bát thứ hai mẹ đưa cho, người mẹ vẫn tươi cười, đon đả :

- Cầm đấy mày ạ, hì. Ngon đáo để, cứ thử ăn mà xem. Xóm ta khối nhà còn chả có cám mà ăn đấy.

Tràng cầm đôi đũa, gọt một miếng bỏ vội vào miệng. Mặt hắn chun ngay lại, miếng cám đắng chát và nghẹn bứ trong cổ. Bữa cơm từ đấy không ai nói câu gì, họ cắm đầu ăn cho xong lần, họ tránh nhìn mặt nhau. Một nỗi tủi hờn len vào tâm trí mọi người.

Ngoài đình bỗng dội lên một hồi trống, dồn dập, vội vã. Đàn quạ trên những cây gạo cao chót vót ngoài bãi chợ hốt hoảng bay vù lên, lượn thành từng đám bay vẩn trên nền trời như những đám mây đen.

Người con dâu khẽ thở dài, thị nói lí nhí trong miệng :

- Trống gì đấy, u nhỉ ?

- Trống thúc thuế đấy. Đằng thì nó bắt giồng đay, đằng thì nó bắt đóng thuế. Giời đất này không chắc đã sống qua được đâu các con ạ... - Bà lão ngoảnh vội ra ngoài. Bà lão không dám để con dâu nhìn thấy bà khóc.

Người con dâu có vẻ lạ lắm, thị lẩm bẩm :

- Ở đây vẫn phải đóng thuế cơ à ?

Im lặng một lúc thị lại tiếp :

- Trên mạn Thái Nguyên, Bắc Giang người ta không chịu đóng thuế nữa đâu. Người ta còn phá cả kho thóc của Nhật, chia cho người đói nữa đấy.

Tràng thần mặt ra nghĩ ngợi. Cái mặt to lớn bặm lại, khó đăm đăm. Miếng cám ngậm trong miệng hắn đã bã ra chát xít... Hắn đang nghĩ đến những người phá kho thóc Nhật.

Tràng hỏi vội trong miếng ăn :

- Việt Minh phải không ?

- Ừ, sao nhà biết ?

Tràng không trả lời. Trong ý nghĩ của hắn vụt hiện ra cảnh những người nghèo đói ầm ầm kéo nhau đi trên đê Sộp. Đằng trước có lá cờ đỏ to lắm.

Hôm ấy hắn láng máng nghe người ta nói họ là Việt Minh đấy. Họ đi cướp thóc đấy. Tràng không hiểu gì sợ quá, kéo vội xe thóc của Liên đoàn tắt cánh đồng đi lối khác.

À ra họ đi phá kho thóc chia cho người đói. Tự dưng hắn thấy ân hận, tiếc rẻ vẩn vơ, khó hiểu.

Ngoài đình tiếng trống thúc thuế vẫn dồn dập. Mẹ và vợ Tràng đã buông đũa đứng dậy.

Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới...

(''Truyện ngắn Việt Nam 1945 - 1985'', NXB Giáo dục, 1985)
</div>
<br clear="all"/>

==向引學排 HƯỚNG DẪN HỌC BÀI==
<div style="width:36%;float:left;">
1．澦𠓨脈傳、固体𢺹作品成𠇍段？𪲍意正𧵑每段吧朱別脈傳㐌得引𢴑如勢𱜢。

2．爲哰𠊛民𥯎寓居徠愕然欺𧡊英長𠫾共貝𠬠𠊛僤婆𨓐𧗱茹？事愕然𧵑民廊、𧵑婆俱四、吧𧵑正長𡛤朱𧡊作者㐌創造得𠬠情況傳獨到如勢𱜢？情況傳妬固作用之對貝內容、意義𧵑作品？

3．澦𠓨內容傳、解釋顏題『𱙡抇』。過現像「抇得𱙡」𧵑長、英（姉）曉之𧗱情景吧身分𧵑𠊛農民隢𥪝難𩟡恐怯𢆥1945？

4．金麟㐌固仍發現精細吧漊銫如勢𱜢欺體現念滈渴坥𤋾家庭𧵑人物長（𣅶決定𥙩𱙡、欺引𱙡𧗱過𥯎寓居吧一𱺵𥪝𣇜𤏬頭先𢖖󠄁欺固𱙡）。

5．分析心狀𢞂𢝙扦悋𧵑婆俱四。過妬、英（姉）曉之𧗱𬌓𢚸𧵑婆媄農民尼。

6．尋曉藝術𢪏傳𠦯𧵑金麟：格計𡀯吸引、格𥩯景𨠳印象貝𡗉枝節特色、對話生動、描寫心理人物精細、使用言語農村潤膩、自然。
</div>
<div style="width:61%;float:right;border-left:gray thin dashed;padding-left:1.5%">
1. Dựa vào mạch truyện, có thể chia tác phẩm thành mấy đoạn ? Nêu ý chính của mỗi đoạn và cho biết mạch truyện đã được dẫn dắt như thế nào.

2. Vì sao người dân xóm ngụ cư lại ngạc nhiên khi thấy anh Tràng đi cùng với một người đàn bà lạ về nhà ? Sự ngạc nhiên của dân làng, của bà cụ Tứ, và của chính Tràng nữa cho thấy tác giả đã sáng tạo được một tình huống truyện độc đáo như thế nào ? Tình huống truyện đó có tác dụng gì đối với nội dung, ý nghĩa của tác phẩm ?

3. Dựa vào nội dung truyện, giải thích nhan đề ‹Vợ nhặt›. Qua hiện tượng "nhặt được vợ" của Tràng, anh (chị) hiểu gì về tình cảnh và thân phận của người nông dân nghèo trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 ?

4. Kim Lân đã có những phát hiện tinh tế và sâu sắc như thế nào khi thể hiện niềm khao khát tổ ấm gia đình của nhân vật Tràng (lúc quyết định lấy vợ, khi dẫn vợ về qua xóm ngụ cư và nhất là trong buổi sáng đầu tiên sau khi có vợ) ?

5. Phân tích tâm trạng buồn vui xen lẫn của bà cụ Tứ. Qua đó, anh (chị) hiểu gì về tấm lòng của bà mẹ nông dân này ?

6. Tìm hiểu nghệ thuật viết truyện ngắn của Kim Lân : cách kể chuyện hấp dẫn, cách dựng cảnh gây ấn tượng với nhiều chi tiết đặc sắc, đối thoại sinh động, miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, sử dụng ngôn ngữ nông thôn nhuần nhị, tự nhiên.
</div>
<br clear="all"/>

==𥱬𢖵 GHI NHỚ==
<div style="width:36%;float:left;">
傳𠦯『𱙡抇』𧵑金麟空只描寫情景淒慘𧵑𠊛農民渃些𥪝難𩟡恐怯𢆥1945𦓡𡀳體現得本質卒惵吧飭𤯩奇妙𧵑𣱆：𬆄𨑗坡淢𧵑丐𣩂、𣱆吻向𧗱事𤯩、渴滈坥𤋾家庭吧傷㤇𦅰襆悋僥。內容人道漊銫吧感動妬得體現過𠬠情況傳獨到、格計𡀯吸引、描寫心理可精細、𥩯對話生動。
</div>
<div style="width:61%;float:right;border-left:gray thin dashed;padding-left:1.5%">
Truyện ngắn ‹Vợ nhặt› của Kim Lân không chỉ miêu tả tình cảnh thê thảm của người nông dân nước ta trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiện được bản chất tốt đẹp và sức sống kì diệu của họ : ngay trên bờ vực của cái chết, họ vẫn hướng về sự sống, khát khao tổ ấm gia đình và thương yêu đùm bọc lẫn nhau. Nội dung nhân đạo sâu sắc và cảm động đó được thể hiện qua một tình huống truyện độc đáo, cách kể chuyện hấp dẫn, miêu tả tâm lí khá tinh tế, dựng đối thoại sinh động.
</div>
<br clear="all"/>

==練習 LUYỆN TẬP==
<div style="width:36%;float:left;">
1．段文𱜢、枝節𱜢𧵑作品𨠳觸動吧抵徠印象漊銫一朱英（姉）？爲哰？

2．分析意義段結𧵑作品。</div>
<div style="width:61%;float:right;border-left:gray thin dashed;padding-left:1.5%">
1. Đoạn văn nào, chi tiết nào của tác phẩm gây xúc động và để lại ấn tượng sâu sắc nhất cho anh (chị) ? Vì sao ?

2. Phân tích ý nghĩa đoạn kết của tác phẩm.
</div>
<br clear="all"/>

==𥱬註 GHI CHÚ==
<references />