恪別𡧲版𢯢𢷮𧵑「河內」

{{bài chính|Danh sách công trình kiến trúc Hà Nội thời Pháp thuộc}}

Năm [[1883]], người Pháp bắt đầu lên kế hoạch xây dựng lại thành phố. Dựa trên các khu phố Hà Nội vốn có, những kiến trúc sư người Pháp vạch thêm các con đường mới, xây dựng các công trình theo hướng thích nghi với môi trường sở tại, tạo nên một phong cách ngày nay được gọi là [[kiến trúc thuộc địa]].<ref name="tiasang"/> Khu vực đô thị do người Pháp quy hoạch và xây dựng gồm ba khu: nhượng địa, thành cũ và nam hồ Hoàn Kiếm, ngày nay mang tên chung là khu phố cũ, hay khu phố Pháp.

Khu nhượng địa mang [[hình chữ nhật]] được giới hạn bởi các con phố Bạch Đằng, Tràng Tiền, Lê Thánh Tông, Trần Nhân Tông và Nguyễn Huy Tự hiện nay. Vốn là đồn thủy quân của Hà Nội cổ, đến năm [[1875]], khu vực này được nhượng lại cho [[quân đội Pháp]] xây doanh trại, dinh thự và bệnh viện. Những công trình kiến trúc ở đây có mái lợp [[ngói]] đá đen, hành lang xung quanh, nhà cuốn hình cung. Dinh thự Tổng tham mưu trưởng quân Pháp, ngày nay là Nhà khách [[Bộ Quốc phòng (Việt Nam)|Bộ Quốc phòng]] xây dựng trong khoảng thời gian [[1874]] đến [[1877]]. Bệnh viện Lanessan, hiện là [[Bệnh viện Trung ương Quân đội 108|Quân y viện 108]] và [[Bệnh viện Hữu Nghị]], khánh thành năm [[1893]].<ref>{{Chú thích báo

}}</ref> Khu thành cũ gồm các phố Phan Đình Phùng, Hùng Vương, Hoàng Diệu, Điện Biên Phủ, Lê Hồng Phong, Chu Văn An, Trần Phú. Những con đường ở đây rộng, dài và được trồng nhiều cây xanh. Các biệt thự mang kiến trúc miền Bắc nước Pháp với trang trí cầu kỳ, tỷ mỉ. Một công trình kiến trúc tiêu biểu và quan trọng của khu thành cũ là Phủ Toàn quyền, ngày nay là [[Phủ Chủ tịch]], được xây dựng trong khoảng 1900 đến 1902. Khu nam hồ Hoàn Kiếm cũng là một hình chữ nhật với hai cạnh dài là phố Tràng Thi – [[Phố Tràng Tiền|Tràng Tiền]] và phố Trần Hưng Đạo, hai cạnh ngang là phố Phan Bội Châu và phố Phan Chu Trinh. Khu vực này được xây dựng đồng thời với khu thành cũ song quy trình quy hoạch có chậm hơn do phải giải tỏa nhiều làng xóm. Một công trình quan trọng của thành phố là [[Nhà hát Lớn Hà Nội|Nhà hát Lớn]] nằm ở đầu phố Tràng Tiền, được xây từ [[1902]] tới [[1911]], theo mẫu [[Nhà hát Opéra Garnier|Opéra Garnier]] của [[Paris]].<ref>{{Chú thích web

Kiến trúc Pháp thường được xem như một di sản của Hà Nội, nhưng ngày nay đã phải chịu nhiều biến đổi. Những công trình cao tầng và các ngôi nhà giả phong cách Pháp làm khu phố cũ trở nên khó nhận diện. Bên cạnh đó, nhiều thửa đất được sát nhập để xây dựng các cao ốc khiến cảnh quan bị phá vỡ. Những hàng rào thấp dọc các con phố, những màu sác tiêu biểu – tường vàng và cửa gỗ màu xanh – cũng bị thay đổi và che lấp bởi các biểu hiệu quảng cáo. Hiện Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội với sự giúp đỡ của vùng [[Île-de-France]] đang triển khai dự án bảo tồn và phát triển khu phố này.<ref>{{Chú thích báo