國音詩集

『國音詩集』𱺵𠸜噲普遍𧶄朱選集詩𡨸喃𧵑名士阮廌創作固体於時期頭𧵑茹後黎。役撻𠸜噲朱集詩拱如編撰拱固体由𠊛時𢖖󠄁阮廌寔現、𡗉可能一𱺵𠓨時𤤰黎聖宗（治位時期 1460-1497）。伮得䁛𱺵集詩大成頭先憑㗂越使用𡨸喃𥪝歷史創作詩文𧵑𠊛越南。由尋關重如丕𧵑伮𦓡『國音詩集』認得𡗉事關心研究𧵑界學者自時黎初朱𦤾𣈜𫢩。共貝集詩𡨸喃『白雲國語詩集』𧵑阮秉謙（1491-1585）、『國音詩集』𱺵 2 文本寔事關重𥪝役造𥩯面貌朱𠬠𣳔詩韓律𡨸喃於時期中代𧵑𠊛越。
Quốc âm thi tập là tên gọi phổ biến dành cho tuyển tập thơ chữ Nôm của danh sĩ Nguyễn Trãi sáng tác có thể ở thời kì đầu của nhà Hậu Lê. Việc đặt tên gọi cho tập thơ cũng như biên soạn cũng có thể do người thời sau Nguyễn Trãi thực hiện, nhiều khả năng nhất là vào thời vua Lê Thánh Tông (trị vì thời kì 1460-1497). Nó được coi là tập thơ đại thành đầu tiên bằng tiếng Việt sử dụng chữ Nôm trong lịch sử sáng tác thơ văn của người Việt Nam. Do tầm quan trọng như vậy của nó mà Quốc âm thi tập nhận được nhiều sự quan tâm nghiên cứu của giới học giả từ thời Lê sơ cho đến ngày nay. Cùng với tập thơ chữ Nôm Bạch Vân quốc ngữ thi tập của Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585), Quốc âm thi tập là 2 văn bản thực sự quan trọng trong việc tạo dựng diện mạo cho một dòng thơ hàn luật chữ Nôm ở thời kì trung đại của người Việt.

Với Quốc âm thi tập gồm 254 bài, Nguyễn Trãi được xem như nhà thơ lớn đầu tiên viết thơ chữ Nôm, đồng thời cũng là người sáng tác thơ Nôm đoản thiên có số lượng nhiều bậc nhất trong nền thơ cổ điển dân tộc. Xem xét giá trị tự thân cũng như vai trò, vị trí tập thơ trong toàn cảnh nền văn học truyền thống, Quốc âm thi tập gợi mở nhiều phương hướng tiếp cận, nhiều vấn đề lý thú về nội dung và nghệ thuật ngôn từ, về văn học và văn hóa, về chính ý nghĩa tập thơ trong sự phát triển chung của ngôn ngữ dân tộc.

Khác với bộ phận thơ chữ Hán, Quốc âm thi tập là thơ Nôm, thơ tiếng Việt. Vì lẽ đó mà lời thơ uyển chuyển, dung dị, gần gũi đời thường và gần với nếp cảm nếp nghĩ dân tộc. Ðây cũng là lý do khiến các thi nhân và giới nghiên cứu cùng quan tâm viết bình giảng, bình thơ, cảm thụ thơ Nôm Nguyễn Trãi chi tiết với từng đề tài, từng bài thơ, thậm chí từng câu từng chữ. Ðó là cả loạt bài bình về mùa xuân, về mùa hè, về trăng, về hoa lá, về cây tùng, cây trúc, cây chuối... Nói riêng về bài thơ Cây chuối cũng đã lôi cuốn nhiều tay thi bá vào cuộc, đưa đến nhiều cách giảng, cách hiểu, cách mở rộng và khai thác đề tài khác nhau như Xuân Diệu, Lê Trí Viễn, Bùi Văn Nguyên, Nguyễn Ðình Chú, Quang Huy, Nguyễn Thị Bích Hải, Phạm Tú Châu, Ðoàn Thu Vân, Nguyễn Phạm Hùng, v.v. Có thể nói những bài bình của họ đã giúp bạn đọc hiểu thêm vẻ đẹp và tính thẩm mỹ của thơ Nôm Nguyễn Trãi được thể hiện thông qua những bài, những câu thơ cụ thể và sinh động bậc nhất.

So với thơ chữ Hán, tập thơ Nôm đại thành của Nguyễn Trãi có khả năng thể hiện sâu sắc tâm hồn dân tộc, cảm quan về thiên nhiên, quê hương, đất nước. Ðây cũng chính là vấn đề nhạy cảm, dễ khơi gợi niềm yêu thương, gắn bó cùng xứ sở, được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm và đạt tới những trang viết lắng sâu, ân nghĩa. Ngoài ra, nhờ sử dụng ngôn ngữ dân tộc, Nguyễn Trãi có thể bộc lộ các cung bậc tình cảm, các sắc thái trữ tình, thế giới nội tâm và mọi nỗi ưu phiền một cách tự do, linh động hơn. Cảm nhận rõ điều này, các nhà nghiên cứu đã tập trung tìm hiểu những vấn đề về con người cá nhân trong thơ, những đường biên giữa nhà tư tưởng và nhà nghệ sĩ, tính chất đa dạng của hồn thơ và tình cảm vũ trụ với tâm hồn nhà thơ. Bước đầu những quan niệm nghệ thuật về con người trong bối cảnh văn hóa thời trung đại, cái nhìn tư duy về thể loại và ngay cả khả năng "vượt thời gian" trong tư cách nhà nghệ sĩ Nguyễn Trãi đều đã được đề cập và hứa hẹn mở ra những chiều hướng nghiên cứu sâu sắc, mới mẻ.

Có thể nói thêm rằng, với Quốc âm thi tập, các vấn đề về ngôn ngữ, từ loại, thể thơ, tiếng nói triết lý, tính bác học và dân gian, phong cách thơ và đóng góp của Nguyễn Trãi đối với tiếng Việt, việc chú giải câu chữ và phân biệt thơ Nôm Nguyễn Trãi với thơ Nôm Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585)... đều đã được đề cập. Về điều này, nhà văn hóa lớn Phạm Văn Ðồng đã có chỉ dẫn cụ thể: "Về thơ của Nguyễn Trãi, chúng ta nên quý trọng hơn nữa thơ chữ Nôm, tiếng ta của Nguyễn Trãi, đó là vốn rất quý của văn học dân tộc. Bình luận về thơ tưởng không bằng đọc một vài câu thơ:

Nước biếc non xanh, thuyền gối bãi,

Ðêm thanh nguyệt bạc, khách lên lầu...

Thơ của Nguyễn Trãi hay là như vậy! Vườn văn học của nước nhà có những hoa quả đẹp và thơm ngon, thế mà chúng ta hình như chưa thấy hết giá trị; tiếng nói của chúng ta có cái giàu và đẹp của nó, phải biết yêu nó, dùng nó, trau dồi nó, vì sao phải đi mượn đâu đâu?"

Nhìn chung, có thể nói Quốc âm thi tập đã được nghiên cứu khá toàn diện, tương xứng với tầm vóc, giá trị và vị trí tác phẩm trong tiến trình văn học sử dân tộc.

名冊詩 Danh sách thơ

無題 Vô đề	門時令 Môn thì lệnh	門花木 Môn hoa mộc	門禽獸 Môn cầm thú
首尾吟 Thủ vĩ ngâm
言志 1 Ngôn chí 1
言志 2 Ngôn chí 2

讀添 Đọc thêm

冊 Sách

• 范論（翻音吧註解）（2014）、『阮廌－國音詩集』、茹出版文學、河內
  Phạm Luận (phiên âm và chú giải) (2014), Nguyễn Trãi - Quốc Âm Thi Tập, NXB Văn học, Hà Nội
• 陳仲洋（2015）、『阮廌國音詞典』、茹出版詞典百科
  Trần Trọng Dương (2015), 'Nguyễn Trãi Quốc âm từ điển', NXB Từ điển bách khoa

排曰（雜誌專梗）、論文 Bài viết (tạp chí chuyên ngành), luận văn

• 楊氏環、『事運動思想閒自詩喃阮廌𦤾詩喃阮秉謙』。論文碩士科學語文、大學太原（2012）
  Dương Thị Hoàn, Sự vận động tư tưởng nhàn từ thơ Nôm Nguyễn Trãi đến thơ Nôm Nguyễn Bỉnh Khiêm. Luận văn Thạc sĩ Khoa học Ngữ văn, Đại học Thái Nguyên (2012)
• 黃氏秋水、『詩法詩喃阮廌』。論文碩士文學、場大學師範城庯胡志明（2002）
  Hoàng Thị Thu Thuỷ, Thi pháp thơ Nôm Nguyễn Trãi. Luận văn Thạc sĩ Văn học, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh (2002)
• 阮金珠、『事發展𧵑㗂越文學世紀 XVI 過丐𥆾對𠁔𡧲「國音詩集」𧵑阮廌貝「白雲國語詩」𧵑阮秉謙』。雜誌科學、科科學社會吧人文、場大學芹苴（2012）
  Nguyễn Kim Châu, Sự phát triển của tiếng Việt văn học thế kỉ XVI qua cái nhìn đối sánh giữa "Quốc âm thi tập" của Nguyễn Trãi với "Bạch Vân quốc ngữ thi" của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Tạp chí Khoa học, Khoa Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Cần Thơ (2012)
• 陳仲洋、『解碼仍句詩𦒹𡨸𥪝「國音詩集」自㧴塘語音學歷史』。 Wayback Machine 26/9/2019 （科語文、場大學師範河內、 30/08/2013）
  Trần Trọng Dương, Giải mã những câu thơ sáu chữ trong "Quốc âm thi tập" từ ngả đường ngữ âm học lịch sử. Wayback Machine 26/9/2019 (Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 30/08/2013)