書院:塘革命/4

歷史革命美

1）歷史美勢芇?

世紀次14衛𨎠、𣗓誒別美於丢。𦤾𢆥1492、𠊛𧶭𠸛羅 旗𠯦𠇽·孤林𠫾艚𧶭㥃過印度、仍𠫾落唐、𢆧吏趿洲美。民處𠂎羅類𤿦䚂、只𠫾𤜬𢏑空別𧶭𧸝和𫜵藝。

自𣅶孤林尋𠚢洲美、時𠊛各渃邊歐滇過𦷾𫜵咹。𠊛𤿦𤽸㥃扒𠊛𤿦䚂𫜵奴隸、仍伮空𠹾𫜵、時眾折𤷱折痗𠊛𤿦䚂𠫾、𠱤扒𠊛𤿦黰邊非過𫜵朱眾伮。

𠊛歐過美時渃芇拱固、仍佟一羅𠊛英（3.000.000𠊛）。為丕、英掙美𫜵屬地。

2) 爲牢美𫜵革命?

土産美叱𢀭、銅、鉄、炭、纄、穭、𤛠𤙭、云云、物咦拱𡗉。英時貪、㥃㧾𣍊衛朱𨉟哿、朱𢧚撻𦋦𠀧法𨍦尼：

（1） 固包饒土産、美法供給朱英𣍊、空得𧸝朱各渃恪。
（2） 民美空得立𦋦爐𣛠和會𧶭𧸝。
（3） 各渃空得込𧶭𧸝貝美、只英得𧶭𧸝𦓡嗺。

爲𠀧條𠂎、吏添稅𥡗𨤼泥、𫜵朱經濟美叱困頓、𢧚自𢆥1990、民美息𨉟「洗齋」英。

3) 風潮𠂎結果𦋦勢芇?

風潮「洗齋」𢩮揩𦤾𠄼𢆥。英𨑻𠔦過揲、和扒仍𠊛擒頭𫜵罪。每吝扒沒𠊛擒頭、時民强息𢚷添。𦤾𢆥1775、欺𠔦英扒𠇍𠊛擒頭姅、民撟憢𦋦救、吏被𠔦英𪲽𣩂9𠊛。役尼如焒淶込茦銃、民息過時弩、𠸙𣩂拱決𨘗得政府英㵋嗺。

隔沒𢆥𨍦、𦤾𣈜4𣎃7𢆥1776時革命美宣布獨立、和渃美成𦋦渃共和。

𣊾𣇞美固48省和110.000.000民。

4) 意義革命美貝革命安南勢芇？

（1） 政策法對貝安南𣊾𣇞醜欣英對貝美𨎠、為法㐌撝𢪏𣍊𧵑𣒵民些、㐌垠禁民些𫜵役尼役恪；伮吏扒民些唿茦片和㳹𨢇。英只𢣇錢美、法㐌𢣇錢吏㥃𫜵𠅍𡥤𠅍𥞖安南𠫾。勢𦓡民安南羣𣗓學美𦓡𫜵革命。

（2）𪚚𠳒宣言𧵑美固句浪：「𡗶生𦋦誒拱固權自由、權𡨹性命𧵑𨉟、權𫜵𩛖朱充暢… 𠯋政府芇𦓡固害朱民眾、時民眾沛踏堵政府𠂎𠫾、和𨠳𨖲政府恪….」

仍𣊾𣇞政府美羅空㥃朱誒訥𦤾革命、誒動𦤾政府。

（3）美雖浪革命成功㐌欣150𢆥𠉞、仍工農刎據極苦、刎據慮性革命吝次𠄩。

𠂎羅為革命美羅革命資本、𦓡革命資本𣗓沛羅革命𦤾坭。

眾些㐌犠牲𫜵革命、時𢧚𫜵朱𦤾坭、義羅𫜵牢革命𠱤時權抓朱民眾數𡗉、渚抵𪚚拪沒𦏓𠃣𠊛。勢㵋塊犠牲𡗉吝、勢民眾㵋得幸福。

Lịch sử K. M. Mỹ.

1) Lịch sử Mỹ thế nào?

Thế kỷ thứ 14 về trước, chưa ai biết Mỹ ở dâu. Dến năm 1492, ng:̀ buôn tên là Christophe Colomb di tàu buôn muốn qua Ấn-dộ, nhưng di lạc dường, may lại gặp châu Mỹ. Zân xứ ấy là loài za dỏ, chỉ di săn bắn không biết buôn bán và làm ngề.

Từ lúc Colomb tìm ra châu Mỹ, thì người kác nước bên Âu tràn qua dấy làm ăn. Ng:̀ za trắng muốn bắt ng:̀ za dỏ làm nô lệ, nhưng nó khĝ chịu làm, thì chúng ziết mòn ziết mỏi người za dỏ di, rồi bắt người za den bên Fi qua làm cho chúng nó.

Ng:̀ Âu qua Mỹ thì nước nào kũng kó, nhưng nhất dông là ng:̀ Anh (3.000.000) ng:̀ ). Vì vậy, Anh zành Mỹ làm thuộc dịa.

2) Vì sao mà Mỹ làm K. M.?

Thổ sản Mỹ rất zàu, dồng, sắt, than, bông, lúa, trâu bò, vân vân, vật zì kũng nhiều. Anh thì tham, muốn hốt về cho mình kả, cho nên dặt ra 3 fép như sau nầy:

(1) Kó bao nhiêu thổ sản, Mỹ fải kung kấp cho Anh hết, khĝ dược bán cho kác nước khác.

(2) Zân Mỹ khĝ dược lập ra lò máy và hội buôn bán.

(3) Kác nước khĝ dược vào buôn bán với Mỹ, chỉ Anh dược buôn bán mà thôi.

Vì 3 dều ấy, lại thêm thuế má nặng nề, làm cho kinh tế Mỹ rất khốn dốn, nên từ năm 1770, zân Mỹ tức mình "tẩy chay" Anh.

3) Fong triều ấy kết quả ra thế nào?

Fong triều "tẩy chay" zắc zai dến 5 năm. Anh dem lính qua zẹp, và bắt những ng:̀ kầm dầu làm tội. Mỗi lần bắt một ng:̀ kầm dầu, thì zân kàng tức zận thêm. Dến năm 1775, khi lính Anh bắt mấy ng:̀ kầm dầu nữa, zân kéo nhau ra kứu, lại bị lính Anh zết chết 9 ng:̀ . Việc nầy như lửa rơi vào thuốc súng, zân tức quá thì nổ, sống chết kũng quyết duổi dược Chính-fủ Anh mới thôi.

Kách một năm sau, dến ngày 4 tháng 7 năm 1776 thì K. M. dược và Mỹ tuyên bố dộc lập, và nước Mỹ thành ra nước kọng hoà.

Bây zờ Mỹ kó 48 tỉnh và 110.000.000 zân.

4) Ý ngĩa K. M. Mỹ với K. M. Anam thế nào?

(1) Chính sách Fáp dối với Anam bây zờ xấu hơn Anh dối với Mỹ trước, vì Fáp dã vơ vét hết kủa kải zân ta, dã ngăn kấm zân ta làm việc nầy việc khác; nó lại bắt zân ta hút thuốc fiện và uống rượu. Anh chỉ ham tiền Mỹ, Fáp dã ham tiền lại muốn làm mất nòi mất zống Anam di. Thế mà zân Anam kòn chưa học Mỹ mà làm K. M.!

(2) Trong lời tuyên-ngôn kủa Mỹ kó kâu rằng: "zời sinh ra ai kũng kó quyền tự zo, quyền zữ tính mệnh kủa mình, quyền làm ăn cho súng sướng.... Hễ chính fủ nào mà kó hại cho zân chúng, thì zân chúng fải dạp dổ chính fủ ấy di, và gầy lên chính fủ khác...."

Nhưng bây zờ chính-fủ Mỹ lại khĝ muốn cho ai nói dến K. M., ai dúng dến chính-fủ!

(3) Mỹ tuy rằng K. M. thành kông dã hơn 150 năm nay, nhưng kông nông vẩn kứ kực khổ, vẩn kứ lo tính K. M. lần thứ hai.

Ấy là vì K. M. Mỹ là K. M. tư bản, mà K. M. tư bản là chưa fải K. M. dến nơi.

Chúng ta dã hi sinh làm K. M., thì nên làm cho dến nơi, ngĩa là làm sao K. M. rồi thì quyền zao cho zân chúng số nhiều, chớ dể trong tay một bọn ít ng:̀. Thế mới khỏi hi sinh nhiều lần, thế zân chúng mới dược hạnh fúc.