書院:塘革命/5

革命法

1) 爲牢法固風潮革命

回世紀次18、𤤰時驕奢淫逸；貴族和𦏓故道時橫行；稅𨤼疫煩、民情困苦。

份時迦那多和印度、原羅屬地法、尼被英撝𠅍。

份時仍𠊛學識如翁蒙節萁於（1755）、妄棲和攸樞（1778）宣傳主義自由平等。

份時風潮革命英（翁旗嚕萻爰㓠𤤰英羅立共和政府𢆥1653）羣㵋、和風潮民主美（1776）𣃣過。

一羅爲資本㵋被𠏭封建垠阻、民時被𤤰、貴族和故道壓逼。丕𢧚資本㵋聯合貝學𠻀、民𦓿和𠊛𠏲抵破封建。

2) 革命法起自包𣇞?

𤤰𧡊民𢵬沌、時扒𡃓仍𠊛宣傳和組織。民𧡊丕時息過、𦤾𣈜14𣎃7𢆥1789撟憢𦤾破墈𣁔（朳疏信）。𤤰𨑻𠔦衛𡨹京都；民吏組織革命隊抵防𢶢吏。𤤰𨆢𦋦於吏省𡋦𡏦。

𣈜5𣎃10𢆥𠂎、𠏲船僤婆𡥵𡛔波移撟憢𦤾𡋦𡏦扒𤤰衛開會、和記詞宣言（1）羅𠬃制度封建、解放農奴。（2）羅𨑻𧵑各茹悇道𫜵𧵑茹渃。（3）羅朱民自由𫜵報、組織、云云。（4）羅立憲法、義羅𤤰空得專權。

1792、爲𤤰求救貝外國和通貝𦏓反革命、民㵋𠬃𤤰𦓡立𦋦共和。

1793、𣈜21𣎃1、𫜵案𤤰和嬏𡥵羅反國賊、𠱤𨑻𦋦㓠。

3) 各渃歐洲對貝革命法勢芇?

民各渃時調𢜠忱和贊成。仍𦓡𤤰和貴族各渃時𢜝民𨉟扒酌民法、朱𢧚邊外眾伮聯兵打革命𦓡邊𪚚時𠢟朱𠏭反革命。

民法雖糧食𠃣、銃䈵少、仍只洳肝革命𦓡𪚚擛內亂、外破強權。回𠂎𠔦革命噲羅「𠔦空裙」、𠊛空固笠、仉空固𩌂、襖𧛊裙鬚、𩈘𤼞䏾𩟡。勢𦓡𠔦𠂎𦤾丢、時𠔦外國輸𦷾、爲戶肝料犠牲過、空誒𢶢浽。

勢時別：沒𠊛革命固肝、欣沒𠦳𠊛無志。

4) 法革命𦤾𠇍吝？

𢆥1792𦤾1804共和吝次一、𢆥1804那逋梨翁反革命𨖲𫜵皇帝。𢆥1814各渃打那逋梨翁輸𠱤𨑻𣳔𤤰𦼨𨖲嵬𦤾1848。

𢆥1848吏革命吝次2。

𢆥1852𡥙那逋梨翁吏反革命𨖲𫜵𤤰。

𢆥1870因輸德那逋梨翁次3𠬃𨂼、法吏立𨖲共和吝次3。

5) 波移公社（Commune de Paris）羅咦?

𢆥1871、𤤰法輸𨂼𠱤。𠔦德細圍京都法羅波移。資本法割𠄩省供朱德抵求和。爲賊啫𦓡𣩂𡗉𠊛、害𡗉𧵑。民空餅咹、𠏲空工𫜵。𣈜18𣎃3、𠏲船波移波移浽𨖲𫜵革命共産（公社）。

爲𠏲船羣嫩涅、組織空巧、𡲤吏德𠢟朱資本法打吏𠏲船、𢧚𡳜𣎃5時革命失敗。

6) 目的公社𠂎勢芇？

欺𣃣𥙩得波移𠱤、時公社立𢧚政府民和宣布浪公社仕寔行仍役尼：

（1）包饒機關生産𥢅調𨑻𫜵𧵑公。

（2）悉哿稚𡥵𪚚渃、不其𡥵𤳆𡥵𡛔、調沛𠫾學。學費茹渃沛朱。

（3）民固權自由組織、𫜵報、開會、出洋、云云。

（4）不其僤翁僤婆、誒拱得權政治、選舉和應舉。

（5）政府自民舉𨖲、和民固權𠊝𢷮政府。

7) 結果公社𦋦勢芇?

資本法欺𠂎如茹𤈜𠄩邊、邊時德扒𠹾投、邊時革命浽𨎠眜。資本法誓𠹾辱貝德、渚空𠹾和貝革命。德𧡊革命拱𢜝、朱𢧚𣍊𢚸𠢟資本法打吏革命。𣅶法𣃣降、時德𠬃𣍊𠔦、只朱40.000俱列𦓡嗺。欺革命浽𨖲、德吏朱法資本添𨖲100.000𠔦抵擛革命。

䀡丕時曉浪：《資本空固祖國》。

擛得革命𠱤時資本𦋦飭報讐。伮折𣍊30.000𠊛哿僤翁僤婆、𠊛𦓅稚𡥵。伮𣹓28.000𠊛。伮扒監650𠀲稚𡥵、850𠊛僤婆、37.000𠊛僤翁。

8) 革命法對貝革命安南勢芇?

（a）𪚚𠀧吝革命、1789、1848、1870、調爲民肝膽𡗉、仍智識𠃣、朱𢧚抵資本伮利用。

（b）波移公社爲組織空巧和爲空聯絡貝民𦓿、𦤾餒失敗。

（c）資本伮拱𡨸自由、平等、同胞抵驢民、驅民打堵封建。欺民打堵封建𠱤、時伮吏𠊝封建𦓡壓逼民。

（d）革命法拱如革命美、義羅革命資本。革命空𦤾坭、㗂羅共和和民主、其實𪚚時伮削剝工農、外時伮壓逼屬地。革命㐌4吝𠱤、𦓡𠉞工農法䀭羣沛謀革命吝姅㵋䀧脫塊𤥑壓逼。革命安南𢧚𢖵仍條𠂎。

9) 革命法𫜵𦎛朱眾些衛仍役咦？

革命法𠰺朱眾些：

（1）民眾工農羅㭲革命、資本羅滑頭、欺伮空利用得民眾姅、時伮反革命。

（2）革命時沛固組織叱凭𥑃㵋成功。

（3）僤婆稚𡥵拱𠢟𫜵役革命得𡗉。

（4）民氣猛時軍𠔦芇、銃䈵芇拱空𢶢吏。

（5）革命法犠牲叱𡗉𠊛𦓡空𢜝；些㥃𫜵革命時拱空𢧚𢜝沛犠牲。

Kách mệnh Fáp

1) Vì sao Fáp kó fong triều K. M.?

Hồi thế kỷ thứ 18, vua thì kiêu xa zâm zật; qúi-tộc và bọn kố dạo thì hoành hành; thuế nặng zịch fiền, zân tình khốn khổ.

Fần thì Ca-na-da và Ấn-dộ, nguyên là thuộc dịa Fáp, nay bị Anh vơ mất.

Fần thì những ng:̀ học thức như ông Mong-tês-ki-ơ (1755), Vôn-te và Ru-xô (1778) tuyên truyền chủ ngĩa tự-zo bình dẳng.

Fần thì fong triều K. M. Anh (ông Krom-ven chém vua Anh và lập kọng-hoà chính fủ năm 1653) kòn mới, và fong triều zân-chủ Mỹ (1776) vừa qua.

Nhất là vì tư bản mới bị tụi fong kiến ngăn trở, zân thì bị vua, qúi-tộc và kố dạo áp bức. Vậy nên tư bản mới liên hiệp với học trò, zân kày và ng:̀ thợ dể fá fong kiến.

2) K. M. Fáp khỉ từ bao zờ?

Vua thấy zân chộn rộn, thì bắt bớ những ng:̀ tuyên truyền và tổ chức. Zân thấy vậy thì tức quá, dến ngày 14 tháng 7 năm 1789 kéo nhau dến fá khám lớn (Basti). Vua dem lính về zữ kinh dô; zân lại tổ chức K. M. dội dể fòng chống lại. Vua lui ra ở tại tỉnh Vec-xây.

Ngày 5 tháng 10 năm ấy, thợ thuyền dàn bà kon gái Paris kéo nhau dến Vec-xây bắt vua về khai hội, và ký tờ tuyên ngôn (1) là bỏ chế dộ fong kiến, zải fóng nông nô. (2) là dem kủa kác nhà thờ dạo làm kủa nhà nước. (3) là cho zân tự zo làm báo, tổ chức, vân vân. (4) là lập hiến-fáp, ngĩa là vua khĝ dược chuyên-quyền.

1792, vì vua kầu kứu với ngoại quốc và thông với bọn fản K. M., zân mới bỏ vua mà lập ra kọng-hoà.

1793, ngày 21 tháng 1, làm án vua và vợ kon vua là fản-quốc-tặc, rồi dem ra chém.

3) Kác nước Âu-châu dối với K. M. Fáp thế nào?

Zân kác nước thì dều mừng thầm và tán thành. Nhưng vua và qúi-tộc kác nước thì sợ zân mình bắt chước zân Fáp, cho nên bên ngoài chúng nó liên binh dánh K. M. mà bên trong thì zúp cho tụi fản K. M.

Zân Fáp tuy lương thực ít, súng ống thiếu, nhưng chỉ nhờ gan K. M. mà trong zẹp nội loạn, ngoài fá kường quyền. Hồi ấy lính K. M. gọi là "lính khĝ quần", ng:̀ khĝ kó nón, kẻ khĝ kó zày, áo rách quần tua, mặt gầy bụng dói. Thế mà lính ấy dến dâu, thì lính ngoại quốc thua dấy, vì họ gan liều hy-sinh quá, khĝ ai chống nổi.

Thế thì biết: một ng:̀ K. M. kó gan, hơn một ngàn ng:̀ vô chí.

4) Fáp K. M. dến mấy lần?

Năm 1792 dến 1804 kọng hoà lần thứ 1. Năm 1804 Napoléon fản K. M. lên làm hoàng dế. Năm 1814 kác nước dánh Napoléon thua rồi dem zòng vua kũ lên ngôi dến 1848.

Năm 1848 lại K. M. lần thứ 2.

Năm 1852 cháu Napoléon lại fản K. M. lên làm vua.

Năm 1870 nhân thua Dức Napoléon thứ 3 bỏ chạy, Fáp lại lập lên kọng-hoà lần thứ 3.

5) Paris kông-xã (Commune de Paris) là zì?

Năm 1871, vua Fáp thua chạy rồi. Lính Dức tới vây kinh dô Fáp là Paris. Tư bản Fáp kắt 2 tỉnh kúng cho Dức dể kầu hoà. Vì zặc zã mà chết nhiều ng:̀ , hại nhiều kủa. Zân khĝ bánh ăn, thợ khĝ kông làm. Ngày 18 tháng 3, thợ thuyền Paris nổi lên làm K. M. kọng sản (kông-xã).

Vì thợ thuyền kòn non nớt, tổ chức khĝ khéo, vả lại Dức zúp cho tư bản Fáp dánh lại thợ thuyền, nên kuối tháng 5 thì K. M. thất bãi.

6) Mục dích kông-xã ấy thế nào?

Khi vừa lấy dược Paris rồi, thì kông-xã lập lên chính-fủ zân và tuyên bố rằng kông-xã sẽ thực hành những việc nầy:

(1) Bao nhiêu kơ quan sinh sản riêng dều dem làm kủa kông.

(2) Tất kả trẻ kon trong nước, bất kỳ kon trai kon gái, dều fải di học. Học fí nhà nước fải cho.

(3) Zân kó quyền tự zo tổ chức, làm báo, khai hội, xuất zương, v.v.

(4) Bất kỳ dàn ông dàn bà, ai kũng dược quyền chính trị, tuyển kử và ứng kử.

(5) Chính fủ tự zân kử lên, và zân kó quyền thay dổi chính fủ.

7) Kết quả Kông-xã ra thế nào?

Tư bản Fáp khi ấy như nhà cháy 2 bên, bên thì Dức bắt chịu dầu, bên thì K. M. nổi trước mắt. Tư bản Fáp thề chịu nhục với Dức, chứ khĝ chịu hoà với K. M. Dức thấy kách mệnh kũng sợ, cho nên hết lòng zúp tư bản Fáp dánh lại K. M. Lúc Fáp vừa hàng, thì Dức bắt bỏ hết lính, chỉ cho 40.000 ku-lít mà thôi. Khi K. M. nổi lên, Dức lại cho fép tư bản Fáp thêm lên 100.000 lính dể zẹp K. M.

Xem vậy thì hiểu rằng: « Tư-bản khĝ kó tổ-quốc ».

Zẹp dược K. M. rồi thì tư bản ra sức báo thù. Nó zết hết 30.000 ng:̀ kả dàn ông dàn bà, ng:̀ zà trẻ kon. Nó dày 28.000 ng:̀ . Nó bắt zam 650 dứa trẻ kon, 850 ng:̀ dàn bà, 37.000 ng:̀ dàn ông.

8) K. M. Fáp dối với K. M. Anam thế nào?

(a) Trong 3 lần kách mệnh, 1789, 1848, 1870, dều vì zân kan dảm nhiều, nhưng trí thức ít, cho nên dể tư bản nó lợi zụng.

(b) Paris Kông-xã vì tổ chức khĝ khéo và vì khĝ liên lạc với zân kày, dến nỗi thất bãi.

(c) Tư bản nó zùng chữ Tự-zo, Bình-dẳng, Dồng-bào dể lừa zân, xúi zân dánh dổ fong-kiến. Khi zân dánh dổ fong-kiến rồi, thì nó lại thay fong-kiến mà áp bức zân.

(d) K. M. Fáp kũng như K. M. Mỹ, ngĩa là K. M. tư bản. K. M. khĝ dến nơi, tiếng là kọng-hoà và zân-chủ, kỳ thực trong thì nó tước lục kông nông, ngoài thì nó áp bức thuộc dịa. K. M. dã 4 lần rồi, mà nay kông nông Fáp hẳng kòn fải mưu K. M. lần nữa mới hòng thoát khỏi vòng áp bức. K. M. Anam nên nhớ những dều ấy.

9) K. M. Fáp làm gương cho chúng ta về những việc zì?

K. M. Fáp zạy cho chúng ta:

(1) Zân chúng kông nông là gốc K. M., tư bản là hoạt dầu, khi nó khĝ lợi zụng dược zân chúng nữa, thì nó fản K. M.

(2) K. M. thì fải kó tổ chức rất vững bền mới thành kông.

(3) Dàn bà trẻ kon kũng zúp làm việc K. M. dược nhiều.

(4) Zân khí mạnh thì quân lính nào, súng ống nào kũng khĝ chống lại.

(5) K. M. Fáp hy-sinh rất nhiều ng:̀ mà khĝ sợ; ta muốn làm K. M. thì kũng khĝ nên sợ fải hy-sinh.